Elektr zaryadlarning o’zaro ta’sir qonuni. Kulon qonuni. Nuqtaviy zaryad haqida tushuncha. Zaryadlarning xalqaro (si) va sgs birliklar sistemasidagi birliklari. Zaryadlarning chiziqiy, hajmiy va sirtiy zichliklari. Reja


 Yakkalangan o’tkazgich elektr sig’imi



Download 7,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/133
Sana11.01.2022
Hajmi7,53 Mb.
#346008
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   133
Bog'liq
Mariza Nebodur domla

2. Yakkalangan o’tkazgich elektr sig’imi 
      Yakkalangan  o’tkazgichga  q-zaryad  miqdori  berib  zaryadlasak,  uning 
atrofida  kuchlanganligi  E,  potensiali 

-bo’lgan  elektr  maydoni  vujudga 
keladi.Zaryadlangan  har  qanday  jismni  nuqtaviy  zaryadlar  sistemasi  deb  qarash 
mumkin (11-rasm). Nuqtaviy zar-yadlar sistemasi maydonining kuchlanganligi esa 
superpozitsiya prinsipiga ko’ra: 





2
0
1
4
1
r
dq
E
E

 
 
 
 
 
 
 
(3.1) 
    

-o’tkazgich joylashgan muhitning dielektrik singdiruvchanligi 
Ma’lumki,  elektr  maydon  kuchlanganligi,  teskari  ishora  bilan  olingan 
potensial gradiyentiga teng: 
             
dr
d
E



                                                                                   (3.2)                                                                                                 
 








0
0
0
4
1





r
q
Edr
d
 
 
 
 
 
 
    (3.3) 
Tashqi  sirtlar  o’zgarmaganda,  zaryadlangan  jism  elektr  maydoni  potensiali 
unga berilgan zaryad miqdoriga proporsionaldir. 
         

~
q
 
 
 
 
                                                              (3.4) 
 
(3.4)  ga  proporsionallik  koeffisi-
yentini kiritib: 
q
C


1

   
 
(3.4
1

 
(11-rasm) 


C-proporsionallik  koeffisiyenti  bo’lib,  yakkalangan  o’tkazgichning 
elektr 
sig’imi
 deb yuritiladi. 

q
C

                           
(3.5) 
O’tkazgich  potensialini  bir  voltga  oshirish  uchun  unga  son  jihatdan  qanday 
zaryad miqdori berilishini ko’rsatadigan kattalik
 elektr sig’imi 
deb yuritiladi

Elektr sig’imining birligi qilib, 1 Farada qabul qilingan. 
V
Kl
F
1
1

 
Bir faradani tasavvur qilish uchun yer sharining elektr sig’imini hisoblaymiz. 
(3.4
1
va (3.5) dan: 
 
r
r
q
q
С
0
0
4
4
/




   
 
 
 
                      (3.6) 
C=4·3,141·8,86·10
-12
·6400000 m ≈ 7·10
-5
Ф≈700 mkF  
(3.9) dan 
 
km
m
m
M
Ф
Ф
M
Ф
Ф
r
6
9
12
2
12
10
9
10
9
10
0090
,
0
/
10
16
,
111
1
/
10
85
,
8
14
,
3
4
1














 

farada sig’imga ega bo’lish uchun, jismning radiusi esa 6400 km.
 
Bundan ko’rinib turibdiki, bir farada juda katta o’lchov birligi bo’lib shu tu-
fayli amalda faradaning ulushli birliklari  
10
-6
Ф=1mkФ 
10
-9
Ф=1нФ 
10
-12
F=1pkF  
qo’llaniladi. 
       

Download 7,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   133




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish