Elektr to‘kidan himoyalanish tadbirlari Yong‘in xavfsizligi. Yong‘inning sabablari va oldini olish chora-tadbirlar

6-Mavzu: Metalni kesish qismini belgilash. Tekkislikda rejalash va belgilash (petlya tayyorlash uchun)
Reja:
1.Tekislikda rejalash haqida umumiy tushunchalar
2. Tekislikda rejalash uchun moslamalar
3. Tekislikda rejalash usullari
Mashina-mexanizm detallari, zagotovkalariga ishlov berish me­xanika yoki chilangarlik tsexlarida bajariladi. Ishlov berish jarayonida metallning ma’lum qavati (qismi) olib tashlanadi, natijada uning ulchami kichrayadi.
Detal zagotovkasiga kerakli ulchamlarda ishlov berish uchun sirtiga chiziq tortiladi. Bu rejstash deyiladi. Rejalashda tayyorlanayotgan detalning konturi zagotovkadan ajratib kursatiladi. Bu ishni anik, bajarish lozim, aks holda yul kuyilgan xato tayyorlangan detal ni yarok,sizlantiradi. Rejalash asosan, kichik seriyada, donalab ishlab chiqarishda kullaniladi. Korxona va zavodlarda katt'a partiyada detal ishlab chikarishda maxsus moslama — konduktor kullanishi tufayli rejalashga extiyoj qolmaydi.
Detalning shakliga kura, rejalashning tekislikda va fazoviy (hajmiy) turi bor. Tekislikda rejalashda detalning sirtiga be-rilgan ulchamlarda po’lat chizgichdar bilan iz qoldiriladi (kernla-nadi).
Fazoviy rejalash mashinasozlikda eng kup tarkalgan usul bo’lib, u tekislikda rejalashdan farq qiladi. Bu usulnint murakkabligi shundan iboratki, detalning har bir sirtiga chizib chikishdan tashqari, hamma tekisliklardagi alohida rejalar bir-birlari bilan o’zaro bog’lanadi.
Tekislikda rejalash uchun moslamalar
Detalni rejalash uchun rejalash taxtasi, taglik, burish moslamasi vadomkratdan foydalaniladi. Rejalash taxtasi kulrang chuyandan tayyorlanadi, uz og’irligi yoki kuch ta’eyrida nilmasligi uchun ostki qismi mustaxkam sinchga ega bo’ladi.
Katta taxtalarning ish sirtlarida bir xil oralikda joylashgan gorizontal va vertikal arikchalar uyilgap bo’lishi mumkin. Ular 200—250 mm. ga teng kvadratlar hosil kiladi. Arikchalarning chuqurligi 2—3 mm, eni 1—2 mm bo’lib, turli moslamalarni urnatish uchun foydalaniladi.