Электр таъминоти ва электр тармоšлари

S
в,с

0,1*Н+
m
Бу ерда: Н-ток ўтказувчи исмларни ер сатхидан баландлиги, м; 
қ
т
-изоляторлар шодасининг узунлиги, м.
4.2.128. 110 кВ ва ундан ю ори ВЛ яшин айтариш трослари, оида тари асида, ОРУ (ПС) нинг ерланган
қ
қ
қ
қ
конструкцияларига уланиши керак. Тросли яшин айтаргич уланган ОРУ 110 кВ конструкцияларида магистрал ерлагичнинг
қ
икки-учта йўналишида бажарилиши кeрак.
Яшин мавсумида eрнинг солиштирма эквивалeнт аршилиги уйидагича бўлганда, ВЛ 35 кВ я инлашишларни
қ
қ
қ
химояловчи тросли яшин айтаргичларни ОРУ конструкциялари ерлагичига улашга рухсат этилади: 750 Ом*м гача-ПС нинг
қ
ерлаш контури майдонидан атъий назар; 750-1000 Ом*м гача ПС нинг ерлаш контури майдони 10000 м
қ
2
ва ундан кўп
бўлганда.
Тросли яшин айтаргич уланган ОРУ 35 кВ конструкцияларида магистрал ерлагич бўйлаб икки-учта йўналиши бўйича
қ
амалга оширилиши кeрак. Бундан таш ари, яшин айтаргич ўрнатилган устундан электрод узунлигидан кам бўлмаган
қ
қ
масофада узунлиги 3-5 м бўлган икки-учта вeртикал электрод ўрнатилган бўлиши кeрак.
ОРУга я ин бўлган ВЛ 35 кВ таянчининг ерлагич аршилиги 10 Ом дан ошмаслиги кeрак.
қ
қ
233

---

Тросли яшин айтаргичларни уланиши рухсат этилмаган ВЛ 35 кВ ОРУга я инлашганда, трос ОРУга я ин таянчда
қ
қ
қ
тугаши керак. Бунда ВЛнинг ОРУ-дан хисобланган биринчи орали и ПСда, ВЛ таянчида ёки ВЛ олдида ўрнатиладиган
ғ
ўзакли яшин айтаргичлар билан имояланган бўлиши кeрак.
қ
ҳ
4.2.129. Ўзакли ёки тросли яшин айтаргични ПС контур ерлагичига улаш жойи, магистрал ерлагичга трансформатор
қ
(рeактор) уланиш жойидан 15 м дан кўп масофада бўлиши кeрак.
4.2.130. ВЛни ОРУ ва ПСга я инлашишидаги урилмалар ва химоялар ушбу оидаларнинг 4.2.128, 4.2.133-4.2.138,
қ
қ
қ
4.2.145-4.2.152 бандларининг талабларидан таш ари, ЭУТ
қ
Қ
II-бўлим 2.5-бобда кeлтирилган талабларини хам бажариши
керак.
4.2.131. уйидагилардан 15 м дан кам масофада жойлашган ОРУ конструкцияларига яшин айтаргичларни ўрнатиш
Қ
қ
рухсат этилмайди:
-айланувчи машиналар эгилувчан бо ламалар ёки очи шиналар билан уланган трансформаторлардан; 
ғ
қ
-айланувчи машиналар уланган эгилувчан бо лама таянчларидан ёки очи шиналардан.
ғ
қ
Айланувчи машиналар билан очи шиналар ёки эгилувчан бо ламлар ёрдамида бо ланган трансформатор порталлари,
қ
ғ
ғ
ало ида турган ёки бош а конструкцияларда ўрнатилган яшин айтаргичларнинг имоя зоналарига киритилиши кeрак.
ҳ
қ
қ
ҳ
4.2.132. Яшин айтаргич сифатида прожектор мачталари ўлланилганда, кабeл иншоотидан прожектор мачтасигача
қ
қ
бўлган прожектор электр таъминотини ёт изиш ва уни мачта бўйлаб тармо лаш мeталл оби ли кабeллар ёки мeталл
қ
қ
қ
қ
оби сиз кабeлларни увурлада ёт изиш билан амалга оширилиши кeрак.
қ
қ
қ
қ
Яшин айтаргич олдида ушбу кабeллар тў ридан-
қ
ғ
тў ри eр остида камида 10 м масофада жойлаштирилиши кeрак.
ғ
Кабeл иншоотига кабeлларни киритиш жойида кабeлларнинг мeталл оби и, зир и ва мeталл увурлар ПС ерлагич
қ
ғ
ҳ
қ
урилмасига уланиши кeрак.
қ
4.2.133. РУ (ПС)га киришдаги 35 кВ ва ундан ю ори ВЛни имоя илиш яшин айтаргич трослари билан бажарилиши
қ
ҳ
қ
қ
кeрак. Ю ори имоя даражасига эга ва трос билан химояланган я инлашиш (Подход)ларнинг узунлиги, таянчларнинг
қ
ҳ
қ
eрлагич аршилиги тросли яшин айтаргичнинг сони ва имоя бурчаклари 4.2.9-жадвалда бeрилган талабларга жавоб
қ
қ
ҳ
бeриши кeрак.
ЭУТ нинг
Қ
II-бўлим 2.5.68-бандида кўрсатилган оллардан таш ари, я инлашишдаги барча таянчларда трос таянч
ҳ
қ
қ
ерлагичига уланган бўлиши кeрак.
Яшин содир бўлиш интенсивлиги суст бўлган худудларда, 35-220 кВ ВЛларни ПСга я инлашган холатидаги
қ
таянчларнинг ерлагич урилмаларнинг аршилигини 4.2.9-жадвалда берилган ийматларни уйидагича кўпайтиришга
қ
қ
қ
қ
рухсат этилади: бир йилда яшин содир бўлиш ва тлари 20 соатдан кам бўлганда-1,5 марта; 10 соатдан кам бўлганда-3 марта.
қ
Зарур аршилик эга ерлагичларни бажаришни имкони бўлмаса, арама- арши (противовес) ерлагичлар ўлланилиши
қ
қ
қ
қ
кeрак.
Музлаш олати тез-тез кузатиладиган ва eрнинг солиштирма эквивалeнт аршилиги 1000
ҳ
қ
Ом*м дан орти бўлган
қ
удудлардаги ВЛни РУ (ПС)га я инлашиш жойларини, ерлагич аршилиги меъёрлаштирилмайдиган ало ида турувчи ўзакли
ҳ
қ
қ
ҳ
яшин айтаргичлар ёрдамида имоя 
қ
ҳ
илишга рухсат бeрилади.
қ
4.2.134. Йилига 60 соатдан орти содир бўладиган удудларда жойлашган амда ар бирининг уввати 1,6 МВА га тенг
қ
ҳ
ҳ
ҳ
қ
бўлган иккита трансформаторли ёки битта трансформатор уввати 1,6 МВА гача бўлган ва паст кучланиш томонида заxира
қ
таъминоти мавжуд ПСларга 35 кВ ВЛ я инлашиш участкасини имоя илиниши трос билан бажарилмаслиги мумкин. Бунда
қ
ҳ
қ
ПСгача камида 0,5 км масофада ўрнатилган ВЛ таянчлари, 4.2.9-жадвалда кўрсатилган аршиликка тенг ми дордаги
қ
қ
аршиликли ерлагичи бўлиши кeрак. Агар ВЛ ё оч таянчларда бажарилган бўлса, ю оридагиларга ўшимча равишда,
қ
ғ
қ
қ
я инлашиш участкасини 0,5 км исмидаги изоляторларни махкамлагичлари таянчларни ерлагич урилмасига уланиши керак
қ
қ
қ
ва ВЛ биринчи таянчида найсимон разрядлагичлар ўрнатилиши лозим. Вeнтил разрядлагичлар ва ва трансформатор
орасидаги масофа 10 м дан ошмаслиги кeрак.
уввати 1,6 МВА гача бўлган бир трансформаторли ПСда заxира таъминоти бўлмаса, 35
Қ
кВ ВЛни ПС га я инлашиш
қ
участкасининг камида 0,5 км узунликдаги исми трос билан имояланган бўлиши кeрак.
қ
ҳ
4.2.135. Линия томондан исобланган, 35-220 кВ ВЛни ПСга я инлашиш жойидаги биринчи таянчда уйидаги олларда
ҳ
қ
қ
ҳ
найсимон разрядлагичлар (РТ1) ўрнатилиши кeрак:
1. Я инлашиш билан бирга бутун линия бўйлаб, агар ё оч таянчларда бажарилган бўлса.
қ
ғ
2. Линия ё оч таянчларда бажарилган, я инлашиш участкаси-мeталл ёки тeмир-бeтон таянчларда.
ғ
қ
3. ВЛ имояси ушбу оидаларнинг 4.2.134-бандига мувофи соддалаштирилган тарзда амалга оширилган, 35 кВ ПСга
ҳ
Қ
қ
ё оч таянчли 35 кВ ВЛни я инлашишида.
ғ
қ
Бутун узунлиги бўйлаб мeталл ёки тeмир-бeтон таянчларда урилган ВЛ я инлашишининг бошида РТ1ни ўрнатиш
қ
қ
талаб илинмайди.
қ
Ернинг солиштирма аршилиги 1000 Ом*м гача бўлганда найсимон разрядлагичли таянчларнинг ерлагич
қ
урилмасининг аршилиги 10 Ом дан ошмаслиги ва 1000 Ом*м дан ю ори бўлганда 15 Ом дан ошмаслиги кeрак.
қ
қ
қ
Ё оч
ғ
таянчларда, РТ1 дан ерлагич тушишлари (спуск) барча устунлар бўйича ўрнатилиши кeрак.
Узунлигининг айрим исмлари трос билан химояланган ва яшин мавсумларида узо ва т бир томондан ўчириб
қ
қ
қ
ўйилиши мумкин бўлган 35-110 кВ ВЛда, кириш порталларида ёки ўчирилиши мумкин бўлган томонидаги ВЛнинг ПСдан
қ
хисобланган биринчи таянчида комплект найсимон разрядлагичлар (РТ2) ўрнатилиши лозим. Агар ВЛнинг ўчириладиган
томонида РТ2 ўрнига кучланиш трансформаторлари мавжуд бўлса у ходла вентил разрядлагичлар ўрнатилиши керак.
РТ2 дан ўчирилган урилмагача бўлган масофа: ВЛ 110 кВ учун 60 м ва 35 кВ учун 40 м дан ошмаслиги кeрак.
қ
4.2.136. Изоляция кучланиши синфига нисбатан паст бўлган ВЛ ни ПС га имояланган я инлашишидаги биринчи
ҳ
қ
таянчга, линиянинг ишчи кучланишига мос кeладиган найсимон разрядлагичлар ўрнатилиши кeрак.
Талаб этилган кучланиш синфига ва КЗ токлари ийматига мос келадиган найсимон разрядлагичлар йў бўлганда,
қ
қ
химоя орали лари ёки бир-икки ўшни орали лардаги изоляторлар шодасининг бир исмини шунт илишга (агар
қ
қ
қ
қ
қ
изоляцияни саноат, денгиз ва бош алар натижасида кирланиши мавжуд бўлмаса) рухсат этилади. Шунтланмай олинган
қ
қ
изоляторлар сони ишчи кучланишга мос келиши керак. 
Атмосфeрани ифлосланганлик шарти бўйича изоляцияси кучайтирилган ВЛ ни биринчи таянчида ВЛ ишчи
кучланишига мос кeладиган комплект найсимон разрядлагичлар ўрнатилиши кeрак. Талаб этилган кучланиш синфига ва КЗ
токлари ийматига мос келадиган найсимон разрядлагичлар йў бўлганда, имоя орали лари ўрнатилиши мумкин.
қ
қ
ҳ
қ
234

---

4.2.9-жадвал