Электр таъминоти ва электр тармоšлари

Бино ичидаги очи электр ўтказгичлар
қ
2.1.52.
 
имояланмаган изоляцияланган симларни тў ридан-тў ри асослар (основание), илдиракчалар, изоляторлар,
Ҳ
ғ
ғ
ғ
трослар ва лотоклар устига очи ёт изилишида уйидагилар бажарилиши керак:
қ қ
қ
1. Ю ори xавфли бўлмаган xоналарда кучланиш 42 В дан ю ори бўлганда ва ар андай xонада кучланиш 42 В гача
қ
қ
ҳ
қ
бўлса – ер сат и ёки xизмат кўрсатиш майдончасидан камида 2 м баландликда.
ҳ
2. Ю ори xавфли ва ўта xавфли xоналарда кучланиш 42 В дан ю ори бўлганда - ер сат идан ёки xизмат кўрсатиш
қ
қ
ҳ
майдончасидан камида 2,5 м баландликда.
Ушбу талаблар деворга ўрнатилган ўчиргичларга, розеткаларга, ишга тушириш урилмаларига, шитларга, чиро ларга
қ
қ
тушган исмига тааллу ли эмас.
қ
қ
Ишлаб чи ариш xоналарида ўчиргичларга, розеткаларга, урилмаларга, панелларга ва бош аларга имояланмаган
қ
қ
қ
ҳ
симларнинг тушган исмига ердан ёки xизмат кўрсатиш майдончасидан камида 1,5 м баландликда, меxаник таъсирлардан
қ
имояланган бўлиши керак.
ҳ
Саноат корxоналарининг уй-жой биноларида, турар-жой ва жамоат биноларида бу тушган исмларни меxаник
қ
таъсирлардан имоя илинмаслигига йўл ўйилади.
ҳ
қ
қ
Фа ат маxсус ў итилган xодимлар учун мавжуд бўлган xоналарда очи -ойдин ўрнатилган имояланмаган
қ
қ
қ
ҳ
изоляцияланган симларнинг баландлиги стандартлаштирилмайди.
2.1.53. Кран орали ларида имояланмаган очи олатдиги симлар (агар айдонча кран мостидан ю орида жойлашган
қ
ҳ
қ ҳ
қ
бўлса) кран аравачаси майдончасидан ёки (агар тўшама кран аравачаси майдончасидан ю орида жойлашган бўлса) кран
қ
мости тўшамаси сат идан камида 2,5 м баландликда ёт изилиши керак. Агар бунинг имкони бўлмаса, унда кран аравачаси ва
ҳ
қ
мостида турган xодимларни тасодифан симларга тегишидан имоя илиш ма садида xавфсизлик урилмалари ўрнатилган
ҳ
қ
қ
қ
бўлиши керак. Xавфсизлик урилмаси тўли сим узунлиги бўйлаб ёки симларнинг жойлашган сат и (жойи)да кран мостига
қ
қ
ҳ
ўрнатилиши керак.
2.1.54. имояланган изоляцияли сим ва кабелларни, шунингдек эгилувчан металл увурларда, имоя даражаси IР20 дан
Ҳ
қ
ҳ
кам бўлмаган увурлар ва утилардаги сим ва кабелларни, ер сат идан ёки xизмат кўрсатиш майдончасидан очи ёт изиш
қ
қ
ҳ
қ
қ
баландлиги меъёрланмаган;
2.1.55.
 
имояланмаган изоляция илинган симлар 10 мм дан кам бўлган симлар орасидаги масофа билан
Ҳ
қ
имояланмаган ёки имояланган изоляция илинган симлар билан кесилса, ар бир имояланмаган симга ўтиш жойларида
ҳ
ҳ
қ
ҳ
ҳ
ўшимча изоляция ўлланилиши керак.
қ
қ
2.1.56.
 
имоя илинмаган ва xавфсиз сим ва кабелларни увурлар билан кесиб ўтиш жойларида улар орасидаги масофа
Ҳ
қ
қ
камида 50 мм бўлиши керак, ё ил и ёки ёнувчан сую лик ва газ увурлар билан - камида 100 мм бўлиши лозим. Сим ва
қ ғ
қ
қ
кабеллардан увурларгача бўлган масофа 250 мм дан кам бўлганда, сим ва кабеллар увур билан кесишган жойидан ар икки
қ
қ
ҳ
томонга камида 250 мм узунликда меxаник шикастланишдан имояланган бўлиши керак.
ҳ
99

---

Исси лик увурлари билан кесишганда, сим ва кабеллар ю ори арорат таъсиридан имояланган бўлиши ёки
қ
қ
қ
ҳ
ҳ
тегишлилигича махсус бўлиши керак.
2.1.57. Параллел ёт изиш ва тида симлар ва кабеллардан увурларга бўлган масофа камида 100 мм, ёнувчан ёки
қ
қ
қ
ёнувчан сую ликлар ва газлар бўлган увурларга - камида 400 мм бўлиши керак.
қ
қ
Исси увурларга параллел равишда ўйилган сим ва кабеллар ю ори арорат таъсиридан имояланган бўлиши ёки
қ қ
қ
қ
ҳ
ҳ
тегишли ишлашга эга бўлиши керак.
2.1.58. Сим ва кабелларни девор ор али ва аватлараро тўси лардан ўтиши ёки уларни таш арига чи иш жойлари
қ
қ
қ
қ
қ
электр ўтказгичларни алмаштириш имкониятини таъминлаши керак. Бунинг учун ўтиш жойларида увурлар, утилар, очи
қ
қ
қ
тир ишлар ва оказолар бўлиши лозим. Сим ва кабелларни девор ор али ва аватлараро тўси лардан ўтиши ёки уларни
қ
ҳ
қ
қ
қ
таш арига чи иш жойларидан сув кириши ва тўпланиши амда ён ин тар алишини олдини олиш учун симлар, кабеллар,
қ
қ
ҳ
ғ
қ
увур ( ути, тир иш ва оказо)лар орасида масофа (бўшли ) бўлиши лозим, шунингдек заxира увурлар ( утилар,
қ
қ
қ
ҳ
қ
қ
қ
тешиклар ва бош алар) ёнмайдиган материалдан тайёрланган осон чи ариладиган бўлиши керак. Булар сим ва кабелларни
қ
қ
алмаштириш, ўшимча янги ёт изиш имокниятини бериши амда ён инга чидамлилиги деворнинг ён инга чидамлилиги
қ
қ
ҳ
ғ
ғ
чегарасидан кам бўлмаслиги керак.
2.1.59. имояланмаган симларни изоляцияловчи таянчларга жойлаштиришда симлар девор ёки шифтдан ўтадиган
Ҳ
жойларда ўшимча равишда изоляция илиниши керак (масалан, изоляция трубкаси). Ушбу симларни бир уру ёки нам
қ
қ
қ
қ
xонадан бош а уру ёки нам xонага ўтказганда, бир атордаги барча симлар битта изоляция трубкасида ёт изилиши
қ қ
қ
қ
қ
мумкин.
уру ёки нам xонадан зах хонага, бир зах хоандан бош а зах хонага ёки симларни xонадан таш арига чи арганда, ар
Қ
қ
қ
қ
қ
ҳ
бир сим ало ида изоляция трубасига жойлаштирилиши керак. уру ёки нам xонадан зах хонага ёки бинонинг таш арисига
ҳ
Қ
қ
қ
чи аётганда симларни улаш уру ёки нам xонада амалга оширилиши керак.
қ
қ
қ
2.1.60. Лотоклар, таняч юзалари, трослар, торлар, полосалар ва бош а таянч конструкцияларда сим ва кабелларни турли
қ
(масалан, юмало , бир нечта атламларда тўртбурчак) шакллардаги бош а тўпламларга (гуру ларга) я ин жойлаштиришга
қ
қ
қ
ҳ
қ
рухсат этилади.
ар бир тўпламнинг симлари ва кабеллари бир-бирига бо ланган бўлиши керак.
Ҳ
ғ
2.1.61.
 
утиларга сим ва кабеллар тартибли ва ўзаро тар о тартибга жойлаштирилиши мумкин. Сим ва кабелларнинг
Қ
қ қ
изоляцияси ва таш и оби и билан биргаликда таш и диаметрлари кесимларининг йи индиси уйидагидан ошмаслиги
қ қ
ғ
қ
ғ
қ
керак: берк утилари учун утининг 35%; очилган оп о ли утилар учун 40%.
қ
қ
қ қ қ
қ
2.1.62.
 
Тўплам (гуру )лар ёки кўп атламли симлар ва кабеллар учун узо ва т о иб ўтиши руxсат этилган ток
ҳ
қ
қ
қ
қ
ми дорини исоблашда, ўтказгич (тола)ларнинг сони ва жойлашишини, тўплам ( атлам)ларнинг сони ва ўзаро
қ
ҳ
қ
жойлашишини, шунингдек, юкланмаган ўтказгичларнинг мавжудлигини инобатга олувчи камайтириш коэффициентларини
исобга олиниши керак.
ҳ
2.1.63. Электр ўтказгичларни 
қ
увурлари, утилари ва эгилувчан металл увурлари намлик ва авода мавжуд бўлган
қ
қ
ҳ
бу ларнинг конденсати тўпланмаслигини инобатга олган олда ёт изилиши керак.
ғ
ҳ
қ
2.1.64.
 
Бу ва газлар мавжуд бўлмаган, сим ва кабелларнинг изоляцияси ва оби ига салбий таъсир кўрсатадиган уру
ғ
қ
ғ
қ
қ
чанг бўлмаган xоналарда увурлар, утилар ва эгилувчан металл увурларни зичловчи мосламаларсиз улаш мумкин.
қ
қ
қ
увурлар, утилар ва эгилувчан металл ис ичларни бир-бири билан, шунингдек утилар, электр жи озлари ва
Қ
қ
қ қ
қ
ҳ
бош алар билан улаш, уйидагича амалга оширилиши керак:
қ
қ
-сим ва кабелларнинг изоляцияси ва оби ига салбий таъсир кўрсатадиган бу ёки газлар мавжуд xоналарда, таш и
қ
ғ
ғ
қ
урилмаларда амда увур ва утиларга мой, сув ёки эмульция тушиши мумкин бўлган жойларда- зичловчи мосламалар
қ
ҳ
қ
қ
билан; бунда утилар яхлит деворли ва зичловчи мосламали яхлик оп о ли, очиладиган утилар – очилиш жойида
қ
қ қ қ
қ
зичловчи мосламали, эгилувчан металл увурлар – герметик бўлиши лозим;
қ
-чангли xоналарда-чангдан имоя илиш учун увурлар ва утиларнинг уламалари ва ша обчаларини имояланган
ҳ
қ
қ
қ
ҳ
ҳ
бўлиши керак.
2.1.65. Ерланган ёки нол имоя ўтказгичлари сифатида ишлатиладиган пўлат увурлар ва утилар бирикмаси ушбу
ҳ
қ
қ
бобда ва ЭУТ I исм 1.7-бобда келтирилган талабларга жавоб бериши керак.
Қ қ