Elektr stansiyalari uskunalarini tamirlash chilangari

     15-Ma'ruza: 
METALLARNI PARMALASH, ZENKERLASH VA 
REZVERTKALASH
 
  Ma
’
ruza rejasi: 
Metallarni parmalash, zenkerlash va rezvertkalash. Metallarni 
parmalash 
dastgohlari  to'g'risida  ma'lumotlar  berish.  Asosiy  qismlari,  ularni  kinematik  
sxemalari  va ishlash printsipi bilan tanishtirish, dastgohlarda detallarga ishlov 
berish. 
Kesuvchi asbob-parmaning o'z o'qi atrofida aylanma va ilgarilanma harakat 
qilishi tufayli yaxlit materialni teshib, undan qirindi hosil qilish jarayoni 
parmalash deb ataladi. Mahkamlash detallari  bolt,  vint,  parchin  mix,  shpilbka 
va  boshqa  detallar  uchun  teshiklar  ochish,  rezba kesish, kengaytirish, 
zenkerlash uchun de-tallar hamda ularning qismlari  parmalanadi. Parmalashda  
10-11  kvalitet  bo'yicha  sirt  g'adir-budirligiga  
(Rz  
320-80)  erishish  mumkin. 
Yuqori  darajadagi  aniqlik  talab  qilinadigan  teshiklar  (parmalangandan  keyin) 
zenkerlanadi. Parmalash  aniqligi  va  sifati  ko'p  jixatdan  dastgohning  sozligi  va 
kesuvchi  asbobning  to'g'ri charxlanganligiga  bog'liq.  Spiral  parma  ikki  tishli 
kesuvchi  asbob  bo'lib,  u  ishchi  va  quyruq qismlardan  tuzilgan.  Ishchi  qismi  
konussimon  (kesuvchi)  va  tsilindrsimon  (yo'naltiruvchi) qismlarga bo'linadi. 
 
 
 
 
6.1-rasm.  Parmalash  dastgohlarida  bajariladigan  ishlar.  a-teshiklarni 
parmalash;  b-  parmalab  kengaytirish;  v-zenkerlash;  g-yo'nish;  d-zenkerlash;  e- 
razvertkalash; j-teshkni tekislash; z-ichki rezbalarni qirqish; i-sekovkalash.

---

 
 
 
 
6.2-rasm. Spiralsimon parmaning asosiy qismlari. 
 
Spiral  parmalar  U10  va  U12A  rusumli  uglerodli  asbobsozlik  po'latidan, 
legirlangan 9X (xromli), xrom-kremniyli 9XS va tez-kesar R9, R18, R6M5, VK8 
va T15 Kb rusumli po'latlardan  yasaladi.  Bularning  ichida  eng  ko'p  tarqalgani  
tezkesar  po'latdan  tayyorlangan parmalardir. 
 
 
6.2-    rasm. Parmalarning tiplari.    Parmalashda  kesishning  asosiy  elementlari  
qo'yidagichadir:  kesish  tezligi,  surish  va kesish chuqurligi.  Kesish tezligi 
v
-
kesuvchi qirraning asbob o'qdan eng uzoqlikda yotgan nuqtasining vaqt birligi 
ichida o'tgan yo'li. Aylanish chastotasi 
«
-parmaning minutiga aylanish soni. Agar 
parmaning diametri va kesish tezligi ma'lum bo'lsa, u holda asbobning aylanish 
chastotasini 
1000*
К
 
n =            
?t*]j 
formula yordamida aniqlash mumkin. 

---

 
Surish 
S
-zagotovka bir marta aylanganda parmaning o'q bo'ylab surilishi. 
Kesish  chuqurligi 
t 
-  ishlov  berilgan  yuzadan  parma  o'qigacha  bo'lgan  oraliq 
(ya'ni, parmaning radiusi)