Elektr stansiyalari uskunalarini tamirlash chilangari

   Metallarga  ishlov  berishda  ishlatiladigan  tisklari. 
Chilangarlikda  metallarni 
sovuqlayin  ishlashda    materiallarni    tez    va    puxta    mahkamlash    (qotirish)  
imkonini    beradigan    tutqich  moslamalardan  biri  —  tiskilardan  foydalaniladi. 
Chilangarlik tiskilari zagotovkalarning turi va o‘lchamlariga, ularga ishlov berish 
usullariga, tayyorlanadigan buyum yoki detalning shakl va o‘lchamlariga qarab har 
xil bo‘ladi. 
     Parallel tiskilar (9-rasm). Bu tiskilarning parallel deb atalishiga sabab shuki, 
ularning qo‘zg‘aluvchi  lari  qo‘zg‘almas  jag‘lariga  nisbatan  parallel  ravishda 
siljiydi.  Parallel  tiskilar burilma, burilmas va strubsiiali tiskilarga bo‘linadi. 
Parallel to‘g‘ri jag‘lari kul rang cho‘yandan quyilgan bo‘lib, ularga detal yoki 
zagotovkalarii siljitmasdan maxkam tutib turish imkonini beradigan taram-taram 
kertmakli toblangan po‘lat qistirmalar o‘rnatiladi. Tayyor detal va buyumlarni 
pardozlashda po‘lat qistirmalarning kertmaklari buyum sirtida iz qoldirmasligi, 
sirtning sifatini buzib qo‘ymasligini ta'minlash uchun tiski jag‘lariga alyuminiy, 
mis, jiz kabi yumshoq materiallardan tayyorlangan qo‘shimcha qistirma 
plastinkalar qoplanadi.

---

 
 
 
 
 
1.1-rasm. Chilangarlik tiskisi. 
Metallarga ishlov berishda parallel tiskilardan sandon sifatida 
foydalanmaslik, tiski jag‘lari ustida bolg‘alash ishlarini qilmaslik kerak. Aks holda 
po‘lat qistirmalarni tutib turuvchi vintlar uzilishi, jag‘lar sinib ketishi mumkin. 
Parallel tiskilar dastgohlarga ikkita yoki uchta bolt bilan qotirib qo‘yiladi. Ularni 
dastgohga o‘rnatishda qo‘zg‘almas jag‘larini dastgohning qirg‘og‘iga moslab yoki 
undan biror santimetr o‘tkazib qotirish kerak. Bu hol uzun o‘lchamli yensiz 
zagotovkalarni  dastgohdan  pastga  tushirib  o‘rnatish  imkonini  beradi.  Burilma 
tiskilar  doira  taglikka  o‘rnatiladi,  taglik  yesa  dastgohga  bolt  yordamida 
qo‘zg‘almaydigan qilib qotirib qo‘yiladi. 
    Tiski  shu  taglikning  o‘qi  atrofida  ixtiyoriy  burchakka  burila  oladi.  Bu  narsa 
detallarni ishlash vaqtida ularni qulay vaziyatga burib olish imkonini beradi. Tiski 
kerakli vaziyatga burib olingandan so‘ng qotiruvchi vint yordamida taglikka qotirib 
qo‘yiladi.  Ishni  bajarib  bo‘lgandan  so‘ng  tiskini  normal  vaziyatga  keltirib  
taglikka  qotirib qo‘yiladi.  
     Tiskini taglikka qotirmasdan ishlashga ruxsat yetilmaydi. Bu — ish sifatining 
buzilishiga va ko‘ngilsiz hollar ro‘y berishiga sabab bo‘ladi. Ba'zi kichik 
o‘lchamli detal va buyumlarni ko‘chma staninali parallel tiskilar yordamida 
ishlanadi. Bu xillarni duradgorlik, chilangarlik dastgohlariga va yozuv stollariga 
o‘rnatib foydalanish   mumkin.   Yozuv   stollariga   o‘rnatib   foydalanishda  
tiskini   taxtaning   chetiga o‘rnatmasdan, balki uch qismlariga o‘rnatish kerak. 
Aks holda yozuv stoli taxtasi yorilib ketishi mumkin. Stul tiskilarida zarb bilan 
bajariladigan ishlar bajariladi.  Bu xildagi tiskilar po‘latdan tayyorlangan bo‘lib, 
uning jag‘lariga asbobsozlik po‘latidan tayyorlangan kertmakli qistirmalar 
payvandlab qo‘yiladi. Stul tiskilari dastgohning yon tomoniga o‘rnatiladi. U uzun 
(poddan tiski jag‘i balandligicha) zagotovkalarni ishlash imkoniii beradi. Biroq 
tiski jag‘larining bir tekislikda siljimasligi va bir-biriga parallel joylashmasligi 
sababli ularga zagotovkalarni puxta o‘rnatish qiyin bo‘ladi. Dastaki tiskilar kichik 
o‘lchamli, bolg‘alanadigan, egovlanadigan, parmalanadigan detal va 
zagotovkalarni tutib turish uchun ishlatiladi. Tiskilarga qarov berish. 1. 
Tiskilarning dastgohlarga puxta o‘rnatilganligini doimo tekshirib turish kerak. 
2.Tiskilarga detal yoki zagotovkalar o‘rnatishda dastaga qo‘shimcha truba kiydirib 
uzaytirilgan dasta bilan yoki dastani bolg‘alab qotirishga yo‘l qo‘ymaslik 
kerak. Aks holda yegilishi, gayka va vintlarning rezbasi yeyilishi ketishi mumkin. 

---

 
 
 
Izoh: 1.Topshiriqning bajarilishi besh balli tizim asosida baholanadi.Bunda ushbu 
topshiriqning tarkibiga kiruvchi barcha faoliyat turlari inobatga olinib, ularning har 
biriga baho berilishi shart. 
2. Topshiriq bo’yicha o’quvchining yakuniy bahosi esa har-bir faoliyat turi 
bo’yicha olingan baholarning jami topilib, ushbu faoliyat turlarining soniga 
bo’linadi. 
3Qoniqarsiz baho olgan o’quvchilar ma’muriyat ko’rsatgan muddatda 
mashqlarni qayta topshiradi