Elektr stansiya va podstansiyalarni elektr jihozlari fanidan o’qitish materiallari to’plami

1-ilova

Mavzu :Tuman elektrtarmoqlari.
Rеja:


Reja:
1. Elektr uzatish liniyalarining vazifalari.
2. Tuman elektrtarmoqlarini tuzilishi va vazifasi.






Tayanch tushunchalar:
Reaktiv o’tkazuvchanlik, aktiv o’tkazuvchanlik , mahalliy elektir tarmoq,uzatish liniyasi,Liniya o’tkazish qobilyati, elektir energiya o’zatish



2-ilova
1-slayd

Liniyaning o’tkazish qobiliyatini oshirish (X-ni kamaytirish) va uch fazali tok liniyasini tojlanishdagi elektr energiya isrofini kamaytirish uchun 330, 500, 750 kV kuchlanishli liniyalar bo’lingan fazali qilib bajariladi. Faza sitmlarining kesim yuzasi bir simlardagiga o’xshab
bo’yicha aniqlanadi.

Uyga vazifa

O’z tumanlaringizdagi elektir tarmoqlari xaqida ma’lumotga ega bolib kelish.

6-Mavzu:Tumanelektrtarmoqlari.
Reja:
1. Elektr uzatish liniyalarining vazifalari.
2. Tuman elektrtarmoqlarini tuzilishi va vazifasi.

110, 220, 330 kVlikuchlanishlarenergetikasistemasiningelektrstansiyalariishlabchiqqan quvvatlarniiste’molchilarmarkazigauzatishva quvvatniyirikiste’molchilar o’rtasidataqsimlashgaxizmat qiladi. 500, 750, (400-750) kVkuchlanishlar kata miqdordagielektrenergiyanita’minlashmanbaidananchauzoqlardajoylashgan kata sanoatmarkazlarigauzatishga, hamdaenergetikasistemalari o’rtasidaaloqauchunxizmat qiladi.

Elektrenergiyauzatishdakuchlanishniko’tarishbilanliniyaning o’tkazuvchanlik qobiliyatioshadi, hamdaxuddishunday quvvatuzatilsauzatishmasofasikattalashadi.
Elektr energetika ta’minotida kuchlanish texnik-iqtisodiy hisoblarga asosan tanlanadi. Agarda taqqoslangan variantlar iqtisodiy jihatdan bir xil bo’lsa, kelajakda elektr energiya iste’moli ko’payishini hisobga olib yuqoriroq kuchlanishli variant tanlanadi.
Bunda shunga diqqat qilish kerakki, ish kuchlanishini U_N dan uzoq vaqt oshirish, izolyasiyani ishlash sharoitiga qarab 110-220 kV kuchlanishlarda 15% dan, 330 kV kuchlanishda 10% dan va 500 kV va undan yuqori kuchlanishlarda 5% dan oshmasligi kerak. Bu esa ma’lum darajada liniyaning uzunligini chegaralaydi.
Nominal kuchlanish, kV 110 220 330 500 750 (+750)
Liniyaning uzunligi, km 160 240 300 1100 2000 (2000-2500)
Hamma yuqori kuchlanishli elektr tarmoqlar aktiv va sig’im o’tkazuvchanliklariga egadir. O’tkazuvchanliklarni bo’lishi liniyalarda sirqish va sig’im toklarini yuzaga keltiradi, uning qiymati yuklamaga bog’liq bo’lmay, balki liniyaning tuzilishi, uzunligi va ish kuchlanishi U_N bilan aniqlanadi.
Mahalliy elektr tarmoqlarida o’tkazuvchanlik hisobga olinmaydi, chunki bu liniyalar nisbatan kichik uzunlik ℓ, kuchlanish U ga egadir va o’tkazuvchanlik toklari yuklama toklariga nisbatan ancha kichikdir.
Katta ℓ va U kuchlanishli rayon elektr tarmoqlarida o’tkazuvchanlik toklari yuklama toklariga nisbatan etarli darajada katta o’lchamga egadir, shuning uchun elektr hisoblarida ularni hisobga olish shart. SHunday qilib, rayon elektr tarmoqlarini mahalliy elektr tarmoqlaridan farqi: elektr uzatish liniyalarini hisoblashda faqat R va X emas, balki o’tkazuvchanlik G va V ham hisobga olinadi.Aktiv o’tkazuvchanlik G va reaktiv o’tkazuvchanlik V ham, R va X ga o’xshab elektr uzatuv liniya uzunligi davomida bir xil taqsimlangandir. Ammo hisoblashda soddalashtirilgan usullardan foydalanib ko’rilayotgan liniyani yig’ilgan parametrlardan iborat deb qarash mumkin.300 km uzunlikkacha bo’lgan liniyalarda o’tkazuvchanlik liniyaning o’rtasida, qarshiliklar esa chetlarida yoki teskarisi – qarshiliklar o’rtasida, o’tkazuvchanliklar esa chetlarida joylashgan deb qarash mumkin; bunda – «T» - ko’rinishli yoki «P» - ko’rinishli almashtiruv sxemasi hosil bo’ladi.

Elektr hisoblar uchun «P» - ko’rinishli almashtiruv sxemasi qulay bo’lganligi uchun keyingi hisoblarda uni ko’ramiz.

Mahalliy elektr tarmoqlari uchun ko’rilgan R va X ni aniqlash usuli fazadagi simlar joylashuvi bir xil bo’lgani uchun rayon elektr tarmoqlarida ham qo’llanilishi mumkin.
Liniyaning o’tkazish qobiliyatini oshirish (X-ni kamaytirish) va uch fazali tok liniyasini tojlanishdagi elektr energiya isrofini kamaytirish uchun 330, 500, 750 kV kuchlanishli liniyalar bo’lingan fazali qilib bajariladi. Faza sitmlarining kesim yuzasi bir simlardagiga o’xshab
bo’yicha aniqlanadi. - simga bo’lish, bu bo’lish qadami a-ga bog’liq bo’lgan katta radiusli simga o’tish deb qarash mumkin va a ni kattalashtirish bilan induktiv qarshilik kamayadi, o’tkazuvchanlik V esa kattalashadi.