Elektr energiyasi va nasos stantsiyalaridan foydalanish kafedrasi "tasdiqlayman"

12 - amaliy mashg‘ulot

Boigaz energetic qurilmasi va uning tarkibiy tuzilishi.

Hayvonlar ferma xoʻjaliklari chiqindilarni va chiqindi oqimlarini qayta ishlash samarali variantlaridan biri anaerob yoʻl bilan mikrorganizmlarga ajratib xisoblanadi. Bu jarayon chiqindilarni zararsizlantirishni ta'minlab, ularni oʻg’it sifatida saqlab bir vaqtda alohida energiya manbai-biogaz olishga imkon beradi.

Oʻzbekistonda biomassani qayta ishlash asosida 10 mlrd m3 metan gazi yoqilqisini olish mumkin.

Biogazni ishlab chiqarish chiqindini anaerab achitishga asoslanadi, bunda ular maxsus zich yopiladigan idish-metaltenkda saqlanadi. Achitish manbai juda chiqindilarda mikroflari rivojlanadi, u esa birin-ketin organik moddalarni yemirib kislota hosil boʻlishigacha olib boradi, soʻngra bu kislotalar metal xosil qiladigan bakterialar orqali gazsimon maxsulotga aylanadi, yani metan va uglekislotaga aylanadi. Shu bilan bir vaqtda achitish mobaynida chiqindi --, ya'ni noxush xidlarni chiqindi yoʻqotish jarayoni, degelmintaziya (yanchkalarni odamlar, xayvonlar va oʻsimlik tarqatuvchi bakteriyalarni, yurtlarni qabul qilish), turli urug’larni oʻsib chiqishini neytrallash va oʻg’it moddalarni meneral fermalarga olib ketish bajariladi

Bu jarayon texnologiyasi quyidagicha bajariladi. Hayvonlar fermalaridan chiqindilar maxsus idishga tushadi, soʻngra fekal nasos yoradamida uni metaltenkka joylashtiriladi va unda achitish jarayoni boshlanadi.

1-rasm. Biogazning foydalanish texnalogik sxemasi.

1-ferma; 2-goʻng qabul qilgich; 3-nasos; 4-metaank; 5-gazgolder; 6-issiqlik almashtirgich; 7qozon; 8-goʻngxona.

Achitish jarayonida xosil boʻlgan biogazlar gazgolderga keyin iste'molchiga uzatiladi. Chiqindilarni achitish temperaturasigacha (45-550S) qizdirish uchun va metantenkda issiq rejimni saqlashga issiqlik almashvchi (telpoobmennik) element orqali qozonda qaynatilgan issiq suv oqib turadi. oʻzbekiston issiqlik iqlimi uchun bunday suv isitib turishga ketadigan biogaz miqdori metatenkdan chiqadigan umumiy gazning 10...20% ga teng. Achitqi chiqindilar ular toʻplanadigan joyga yiqilib soʻngra dalaga joʻnatiladi.

Vaqt ichida bajarilgan ish quvvat deyiladi. Aslida quvvat energiyani oʻzgarish tezligini bildiradi.

Iste’molchidagi zaryadlarni koʻchirishda bajarilgan ish quyidagicha topiladi:

, ,

ekanligini topamiz. Bunda; - manbada issiqlikka aylangan energiya tashqi zanjirda sarf qilinadigan energiya .

Ishning bajarish tezligi quvvat deyiladi.

(Vt)-manbaning quvvati.

(Vt) – iste’molchining quvvati.

(Vt) – isrof boʻlgan quvvat.

Quvvatning oʻlchovi Vatt (Vt) boʻlib, u bir sekundda bajarilgan bir Joul ishga teng: 1Вт =1Ж/1с; 1кВт=10³Вт