Elektr energiyani ishlab chiqarish,uzatishva taqsimlash” fanidan Kurs loyiha ishi

Uch fazali kuch transformator moyli sovutish. 1-jadval

Transformator turi	Nominal quvvat Sn, kVA	Ulanish sxemasi va guruhi	Isrof (salt ishlash), Rxx, Vt	Isrof (qisqa tutashuv), Rkz, Vt	Tok (salt ishlash), Ix, %	Qisqa tutashuv kuchlanishi Uk,%
TM-100/10	100	Y/Y-0	330	1970	2,6	4,5
TM-160/10	160	Y/Y-0	510	2650	2,4	4,5
TM-250/10	250	Y/Y-0	740	3700	2,3	4,5
TM-400/10	400	Y/Y-0	950	5500	2,1	4,5
TM-630/10	630	Y/Y-0	1310	7600	2	5,5
TM-1000/10	1000	Y/Y-0	2000	12200	1,4	6,5
TM-1600/10	1600	Y/Y-0	2750	18000	1	6,5
TM-2500/10	2500	Y/Y-0	3850	23500	1	6,5

Transformator turini tanlaymiz TM-630/10

U_k=5.5% U_B=10 kv P_CT=1310 Vt S_n=630 kVA P_ayl=7600 Vt U_n=0.4kV I_X=2%

Tarmoqning turli elementlarida quvvat va elektr energiyasi yoʼqotilishi - shu elementlardan oʼtuvchi elektr tokining kvadratiga va shu elementlar qarshiliklariga proporsionaldir .

Transformatorda aktiv quvvatning yoʼqotilishi, kVt da quyidagicha aniqlanadi:

Bu yerda:

R_ch - nominal yuklamada transformator choʼlgamlaridagi faol - aktiv quvvatning yoʼqotilishi, kVt;

R_ch = R_kt - qisqa tutashuv jarayonida aktiv quvvatning

yoʼqotilishi;

R_p - transformatorning poʼlat oʼzagida aktiv quvvatning yoʼqotilishi, kVt;

P_n= R_S - salt jarayonida aktiv quvvatning yoʼqotilishi;

S — transformator yordamida oʼzgartiriluvchi quvvat, kVA;

S_n – transformatorning nominal quvvati, kVA;

S/S_n=k_yu--- transformatorning yuklanganlik koeffitsiyenti.

Transformatorning reaktiv quvvati yoʼqotilishi (kVAR) quyidagicha:

Bu yerda:

U_p -- transformatorning qisqa tutashuv kuchlanishining reaktiv tarkibi, uni qisqa tutashuv kuchlanishiga teng deb olish mumkin U_Km,%

I_c - transformatorning salt jarayoni toki, %;

R_kt , R_s , U_km va I_c transformatorga tegishli katalogdan olish mumkin.

1.2. 10 kV kuchlanishli elektr uzatgich simlarning qalinligini va tarmoqlar sonini tanlash.

Iste’mochilarning ikkinchi kategoriyali elektr ta’minoti “Elektr uskunalaridan foydalanish qoidalari” PUE [3] ga asosan 6 kV va undan yuqori kuchlanishli bitta havo elektr uzatgichi orqali amalga oshiriladi. Agar elektr iste’molchilari bitta kabel liniyasi orqali ta’minlansa, unda bu kabel alohida ajratgich orqali ulangan va kamida ikkita ajratgichga ega boʼlishi kerak.

10 kV kuchlanishli liniya simining koʼndalang kesimi yuzasini tanlash elektr tokining iqtisodiy samarador zichligi orqali amalga oshiriladi va ruxsat etilgan kuchlanish yoʼqotilishi va normal holatda hamda avariya holatida ruxsat etilgan qizish temperaturasi orqali tekshiriladi. Simning iqtisodiy samarador yuzasi S_e quyidagi formula orqali aniqlanadi:

A

Bu yerda I - liniyaning hisobiy toki, A;

j_e—tokning iqtisodiy zichligi, A/mm² .

10 kv EULlari uchun simlar va kabellar parametrlari 2-jadval

Simning yuzasi, mm^2	Ro, Om/km	Xo, Om/km	Maksimal tok yuklamasi, A
35	0,894	0,44	175
50	0,625	0,44	210
70	0,428	0,43	265
95	0,306	0,42	330
120	0,249	0,42	390
150	0,198	0,42	450
185	0,162	0,41	520
240	0,12	0,4	605
300	0,09	0,39	690

10 kV li havo elektr uzatgichi uchun kuchlanishning ruxsat etilgan yoʼqotilishi normal ish rejimida 8% hamda kabel liniyasi uchun esa 6% tanlash tavsiya etiladi. Avariya ish rejimi uchun esa 4% ga ortiqroq tanlanadi, ya’ni ular 12% va 10% miqdoridadir.
X=X₀*l=0,44*11=4.84

R=R₀*l=0,894*11=9.834

X₀=0,44 R₀=0,894 AC-35

R - havo elektr uzatgichining aktiv qarshiligi, Om.

X- havo elektr uzatgichining induktiv qarshiligi, Om.

U -kuchlanishning yoʼqotilishini (V da) quyidagi formuladan topiladi:

Bu formulada:

R-elektr uzatgichi simlaridan oʼtuvchi aktiv quvvat, kVt;

Q-elektr uzatgichi simlaridan oʼtuvchi reaktiv quvvat, kvar;

U_n--- havo elektr uzatgichi nominal kuchlanishi, kV;

Qisqa tutashuv toklari yordamida kabelni issiqlikka chidamliligini tekshirish kerak.

Simlarning optimal yuzasi yuqoridagi barcha shartlarga javob beruvchi yuza hisoblanadi.

1.3.Tortuvchi nimstansiyaning asosiy uskunalarini tanlash va uning bir chiziqli tarkib elektr sxemasini tuzish

Tortuvchi nimstansiyaning tarkib (prinsipial) elektr sxemasi iste’molchi kategoriyasiga qarab, transformatorlarning soni va quvvati orqali tanlanadi. Yuqorida koʼrsatilganidek, bizning holda 2-chi kategoriya iste’molchilari boʼlgani uchun ham bir transformatorli nimstansiya qoʼllaniladi. Tortuvchi nimstansiya zaxiralanishi esa markazlashgan zaxira transformatorlari borligi orqali amalga oshiriladi. Bundan tashqari, tortuvchi nimstansiyada ikkilamchi kuchlanish tomondan zaxiralash usuli ham amalda qoʼllaniladi. Bunday zaxiralash har xil tortuvchi nimstansiyalarning ikkilamchi kuchlanishini teng oʼlchamlik miqdoriga keltirib, soʼngra elektr toki oʼtkazuvchi shinalarini bir -biriga tutashtirish orqali amalga oshiriladi.

Yuqori kuchlanish zanjirlarida komutatsion (ulash-uzish) qurilmalari va himoya uskunalari sifatida moyli va vakuumli oʼchirgichlar, yuklama oʼchirgichlari, uzgichlar, ajratkichlar va erib ketuvchi saqlagichlar qoʼllaniladi.

Mazkur kurs ishini bajarishda bosh taqsimlagich nimstansiya GPP da moyli oʼchirgichlar qoʼllanilganini esda tutish kerak. Tortuvchi nimstansiyaning yuqori kuchlanishli birlamchi tomonida uzgich bilan erib ketuvchi saqlagichlar (plavkiye predoxraniteli) yoki yuklama oʼchirgichi bilan erib ketuvchi saqlagichlar bir komplekt sifatida qoʼllanilishi koʼzda tutiladi. Tortuvchi nimstansiyaning ikkilamchi tomonida esa havo avtomatik oʼchirgichi qoʼllaniladi. Kuch shkaflarini ta’minlovchi elektr uzatgichlarda rubilniklarni va erib ketuvchi saqlagichlarlarni qoʼllash tavsiya etiladi.

Tortuvchi nimstansiyaning barcha elektr toki oʼtkazuvchi qismlari hamda elektr uskunalari (oʼchirgichlar, uzgichlar, erib ketuvchi saqlagichlar, oʼlchov transformatorlari) oʼrnatish joylari, yopiq yoki ochiq holati, nominal kuchlanishi hisobiy toklarni e’tiborga olib tanlanadi va ularni qisqa tutashuv toklariga chidamliligi orqali toʼgʼri tanlangani tekshirib koʼriladi.

PUE [3]ga asosan erib ketuvchi saqlagichlar bilan himoyalangan uskuna va oʼtkazgichlarni issiqlikga chidamliligiga tekshirilmaydi. Agar elektr uskuna va oʼtkazgichlar 60 A gacha nominal tokli erib ketuvchi saqlagichlarga ega boʼlsa, ular dinamik mustahkamlikga tekshirilmaydi.

Agar hisob-kitob natijasida, qiqka tutashuv toklariga elektr ta’minoti tizimining biror elementi zaifroq boʼlsa, uni mustahkamlash yoki qisqa tutashuv toklarini cheklash choralarini koʼrish kerak.