Электр энергияни ишлаб чикиш, узатиш ва тақсимлаш фанидан ээ йўналиши учун маърузалар матни

n  U_nom.yuk. U_nom.’k.
Uch chulg’amli transformatorlarda chulg’amlarni har bir jufti (YuK va ‘K, YuK va O’K, O’K va ‘K) uchun n to’iladi.
22-rasm. Kuch transformatorlarini shartli belgilanishi.
Transformatorning nominal toklari deb, uning ‘as’ortida ko’rsatilgan va uzluksiz normal ishlashi mumkin bo’lgan chulg’amlardagi toklar qiymatiga aytiladi. Transformatorni har qaysi chulg’amini toki uning nominal quvvati va nominal kuchlanishdan to’iladi.
qisqa tutashuv kuchlanishibu ikkinchi chulg’am qisqa tutashtirilganda transformatorni chulg’amlaridan birida nominalga teng tok oqadigan kuchlanish.
Uch chulg’amli transformatorda q.t. kuchlanishi chulg’amlarni har qaysi jufti uchun uzilgan uchinchi chulg’amda to’il’di. SH.q., uch chulg’amli transformator u_qyut.ni uchta qiymatiga ega.
q.t. kuchlanishi transformatordagi kuchlanish tushuvini belgilaydi va chulg’amlarni to’la
qarshiligini xarakterlaydi.
Hamma transformatorlar uchun q.t. kuchlanishi, nominaldan foizlarda olinganda:
u_k  u_a²  u_’²,
bu yerda: u_atransformatorni aktiv qarshiligiga bog’liq q.t. kuchlanishini aktiv tashkil etuvchisi; u_’ transformatorni reaktiv (induktiv) qarshiligiga bog’liq q.t. kuchlanishini reaktiv tashkil etuvchisi.
Avtotransformatorlarni konstruktsiyasini xususiyatlari va ish rejimlari. Zamonaviy katta elektr stantsiyalarida 2 ta yuqori kuchlanish aloqasi uchun avtotransformatorlardan ham foydalaniladi.



14-rasm. Bir fazali avtotransformatorni sxemasi.
Bir fazali avtotransformator ikkita elektrik bog’langan OV va OS chulg’amlardan iborat. CHulg’amni VS qismi ketma-ket, OS qismi esa  umumiy deyiladi.
Avtotransformator kuchlanishni ‘asaytirish rejimida ishlaganda ketma-ket chulg’amda magnit oqim hosil qilib, umumiy chulg’amda I₀ tokni oqizuvchi I_V tok o’tadi. Ikkilamchi chulg’amni I_S toki chulg’amlarni galvanik (elektrik) bog’langanligi tufayli o’tadigan I_V va bu chulg’amlarni magnitaviy aloqasi tufayli hosil qilingan I₀ toklarni yig’indisidir: