ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
azadolmalar, vergi güzəşti, çıxımlar, aşağı dərəcələrin tətbiqi və
digərləri mahiyyətcə müxtəlif kateqoriyalı vergi ödəyicilərinin
büdcədən  maliyyələşməsinin  gizli  formasıdır.  Əgər  büdcəyə
daxil  olmalı  olan  vəsait  qanuni  əsaslarla  vergi  ödəyicisinin
öhdəsində saxlanılırsa, onda həmin vəsaitlər necə adlandırılma -
sından asılı olmayaraq büdcə xərci kimi təsbit oluna bilərlər.
Büdcə  daxilolmaları  yalnız  vergi  güzəştləri  vasitəsilə  deyil,
vergidən azadolmalarla da (müəyyən əməliyyat və dövriyyələrin
vergidən azad olunması, ayrı-ayrı ödəyicilərin vergidən azad
edilməsi), vergi bazasından müəyyən məbləğlərin çıxılması və
digər belə hüquqlardan istifadə nəticəsində də azalır.
Bazar  iqtisadiyyatı  əsasında  qurulmuş  iqtisadi  sistemə
özünütəşkil edən sistem kimi yanaşma, vergitutmanın ümumi
prinsiplərinin və vergi sisteminin təhlili, verginin tənzimləmə
funksiyasının mahiyyəti və xüsusiyyətlərinin, o cümlədən müasir
iqtisadi meyillərin öyrənilməsi səmərəli vergi tənzimlənməsinin
aşağıdakı prinsiplərini ifadə etməyə imkan verir:

vergi münasibətlərinin bütün iştirakçılarının maraqla -
rının balanslaşdırılması;

vergi tənzimlənməsinin səmərəliliyinin təmin olunması;

vergi tənzimlənməsinin ünvanlı xarakterli olması;

vergi  tənzimlənməsinin  dövlətin  digər  tənzimləmə
tədbirləri ilə sistem halında uzlaşdırılması və tətbiqi.
Vergi tənzimlənməsinin alətlərindən biri olan vergi güzəştləri
də qeyd olunan prinsiplər əsasında tətbiq olunmalıdır.  
Vergi  Məcəlləsinə    2012-ci  ilin  dekabrında  edilmiş
dəyişikliklər arasında əsaslı vergi güzəştlərinin çoxluğu diqqəti
cəlb edir.Vergi Məcəlləsinin 101-ci, 102-ci (fiziki şəxslərin gəlir
vergisi üzrə), 106-cı (mənfəət vergisi üzrə), 164-cü (ƏDV üzrə),
199-cu  (əmlak  vergisi  üzrə)  və  207-ci  (torpaq  vergisi  üzrə)
maddələrinə  edilmiş  güzəşt  xarakterli  dəyişikliklərin  əsas
məqsədi  sahibkarların  və  muzdlu  işçilərin  vergi  yükünün
azalmasına  və  beləliklə,  iqtisadi  artımın  və  rifahın  təmin
olunmasına şərait yaratmaqdır. 
Fiziki  şəxslərin  muzdlu  işdən  aylıq  gəlirlərinin  14%-lə
vergiyə  cəlb  olunan  hissəsi  2000  manatdan  2500  manatadək
qaldırılmışdır. Əvvəlki illərdə aylıq gəlirin 2000 manatdan çox

---

179