ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
təsdiqedici sənədi əsasında texnikanın, texnoloji avadanlıqların
və qurğuların idxalının ƏDV-dən müddətsiz azad edilməsi);

investisiya olunan vəsaitlər üzrə vergi çıxımları (gəlir
götürmək məqsədi ilə aparılan elmi-tədqiqat, layihə-axtarış və
təcrübə-konstruktor işlərinə çəkilən xərclər, ümidsiz borcların
gəlirdən çıxılması, təmirlə bağlı xərclərin gəlirdən çıxılması,
zərərin növbəti illərə keçirilməsi, xarici ölkədə ödənilən verginin
nəzərə alınması və s.);

amortizasiya  ayırmalarının  gəlirdən  çıxılması  üzrə
güzəştlər;

yeni avadanlıqların və texnologiyaların alınmasına sərf
olunan vəsaitlərə görə güzəştlər (bir çox inkişaf etmiş ölkələrdə
geniş tətbiq olunan  belə güzəştlər Azərbaycanda tətbiq oluna
bilər);

Geoloji-kəşfiyyat işlərinə və təbii ehtiyatların hasilatına
hazırlıq işlərinə çəkilən xərclərin gəlirdən çıxılması; 

Qeyri-maddi aktivlərə çəkilən xərclərin gəlirdən çıxıl -
ması.
Birmənalı olaraq sosial və investisiya güzəştlərinə aid ol-
mayan digər vergi güzəştləri ümumi güzəştlər qrupuna aid edilir.
Belə güzəştlər müəyyən fəaliyyət növlərinin inkişaf etdirilməsi
və maliyyə baxımından dəstəklənməsi üçün tətbiq olunur. Bank
depozitləri üzrə faiz gəlirlərinin vergidən azad edilməsi ümumi
vergi güzəşti kimi qəbul oluna bilər. Ümumi güzəştlərə xüsusi
vergi rejimini də aid etmək olar. Lakin belə güzəştlərin monitor-
inqi  aşağıda  göstərilən  səbəblərə  görə  fərqli  üsullar  tələb
etdiyindən, onların fərqli qruplara aid edilməsi məqsədəuyğun
hesab olunur:

Hər bir vergi rejimi vergitutmanın xüsusi forması olaraq
onun bütün elementlərinə şamil edilir və bu rejimlə vergiyə cəlb
olunan ödəyicilər fərqləndirilmir.

Xüsusi  vergi  rejimlərinin  məqsədi  yalnız  ayrı-ayrı
fəaliyyət növlərinin inkişafının dəstəklənməsi ilə deyil, xalis
fiskal məqsədlərlə (ümumi vergi rejimində vergi daxilolmala -
rının tələb olunan minimal səviyyəsinin təmin edilməsi mümkün
olmadıqda tətbiq olunur) bağlı ola bilər.
Vergi güzəştlərinin mahiyyətinin təhlili göstərir ki, vergidən

---

178