ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
3.6. Beynəlxalq təcrübədə vergi yükü və bərabərsizlik
arasında asılılığın xüsusiyyətləri
Cini əmsalı iqtisadi miqyasından və sistemindən asılı olma-
yaraq ölkələr arasında müqayisə aparmağa imkan verdiyi üçün
Azərbaycanın gəlirlərin bərabərsizlik səviyyəsinə görə başqa
ölkələrlə müqayisədə  necə görünməsi xüsusi maraq doğurur. 
İƏİT-in təsnifatına görə Cini əmsalının ədədi qiyməti gəlirlər
üzrə bərabərsizliyi aşağıdakı kimi xarakterizə edir:
Cədvəl 3.6.1
Ölkələrin və ya regionların gəlirlərin bərabərsizliyi
səviyyəsinin Cini əmsalına görə təsnifatı
Mənbə: [39]
Bu meyarlara görə ölkəmiz bərabərsizliyi orta səviyyədə olan
ölkələr  qrupuna  daxil  edilə  bilər.  Əgər  ölkəmizdə  gəlirlərin
bərabərsizliyinin  azalma  templəri  saxlanılarsa,  onda  biz  çox
yaxın  gələcəkdə  Azərbaycanın  “aşağı  bərabərsizlik”  ölkələr
qrupuna daxil olmasının şahidi ola bilərik.
Forex Trading Portalının (Foreks Ticarət Portalı) Çin Xalq
Respublikasının  statistika  xidmətinin  başçısı  Ma  Tszyantana
istinadən verdiyi məlumata görə Cini indeksi bu ölkədə 2000-ci
ildə  41,2%,  2012-ci  ildə  isə  47,4%  səviyyəsində  olmuşdur.
Məlumatda qeyd edilir ki, Çində son 10 ildə Cini əmsalının mak-
simal qiyməti 2008-ci ildə 49,1% olmuş, 2011-ci ildə isə 47,7%-
ə  qədər  azalmışdır.  Tədqiqatçıların  fikrincə,  Cini  indeksinin
40%-dən  yüksək  olması  cəmiyyətin  inkişafı  və  sosial
problemlərin həllində ciddi maneələrin mövcudluğunu göstərir
[112]. 
Rusiya Federasiyasının Dövlət Federal Statistika Xidmətinin
verdiyi məlimata görə bu ölkədə əhalinin gəlirlərinin diferensi-
asiya göstəriciləri aşağıdakı kimidir [112]. 
Əhalinin gəlirlərinin bərabərsizliyinin göstəriciləri
2011
2012
2013
Diferensiasiyanın desil əmsalı
16,2
16,4
16,2
Diferensiasiyanın kvintil əmsalı
9,1
9,15
9,12
Cini əmsalı (kvintillər üçün)
9,1
0,42
0,418

---

133