ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ

---

dolayı üsullarla təsir göstərən vergilər gəlirlərin  bərabərsizliyinin
azaldılmasında mühüm rol oynayır. 
Ölkəmizin dayanıqlı sosial-iqtisadi inkişafı əhalinin rifahında,
o  cümlədən  həyat  səviyyəsinin  yüksəlməsində  də  təzahür
olunmaqdadır. Əhalinin gəlirləri artır, maddi təminat səviyyəsi,
təhsil və səhiyyə xidmətlərindən istifadə imkanları yüksəlir. 
İnkişaf  etmiş  ölkələrin  sosial-iqtisadi  inkişaf  tarixindən
məlumdur  ki,  iqtisadi  göstəricilərin  artımı  heç  də  əhalinin
rifahının yüksəlməsinə gətirmir. Məhz gəlirlərin bərabərsizli -
yinin  və  ekoloji  problemlərin  artması  belə  paradoksun  əsas
səbəbi kimi qəbul edilir. Deməli, gəlirlərin bölgüsü və sosial
vəziyyətlə bağlı səmərəli dövlət siyasəti aparılmadıqda, iqtisadi
artımın məsrəfləri bu artım nəticəsində yaranan rifaha  nisbətən
daha böyük sürətlə arta bilər. Digər tərəfdən, ölkəmizdə neft
kapitalının yüksək inkişaflı insan kapitalının yaradılması üçün
istifadəsi və insan kapitalının iqtisadi artımın əsas mənbəyinə
çevrilməsi aparılmaqda olan uğurlu sosial-iqtisadi siyasətin əsas
prioritetlərindən  biri  kimi  qəbul  edilmişdir.  Rifah  nəzəriy -
yəsindən məlumdur ki, gəlirlərin bərabərsizliyinin yüksək olduğu
cəmiyyətlərdə  insan  kapitalının  dayanıqlı  inkişafının  təmin
edilməsi kifayət qədər ciddi maneələrlə qarşılaşır. Qeyd olunan-
lar iqtisadi qüdrəti durmadan yüksələn Azərbaycanda gəlirlərin
bərabərsizliyinin təhlili, qiymətləndirilməsi və azaldılması üçün
aparılan tədqiqatların aktuallığını şərtləndirir.
Ölkədə nail olunmuş rifah səviyyəsinin qiymətləndirilməsi
müvafiq meyarlar və göstəricilər sistemi əsasında həyata keçir-
ilir. Rifah meyarlarının müəyyən edilməsi   hər  bir meyar üçün
müvafiq  göstəricilər  toplusunun  hazırlanmasının  əsasında
dayanır. Rifah anlayışının mürəkkəbliyi və çoxcəhətliliyi  mü-
vafiq meyarlar sisteminin yaradılmasını mürəkkəbləşdirir. Buna
görə də, elmdə rifahın qiymətləndirilməsi üçün qəbul oluna bilən
ümumi  göstərici  hələ  də  müəyyən  edilməmişdir.    Praktikada
rifahın nail olunmuş səviyyəsinin qiymətləndirilməsi üçün iki
metodoloji yanaşmadan daha çox istifadə olunur.
Subyektiv hesab oluna biləcək birinci yanaşmada  rifah səviy -
yəsi insanların   həyatlarından məmnunluq dərəcəsi kimi qiymət -
lən dirilir.  Yalnız  hər  bir  fərd  öz  həyatının  bu  və  ya  digər
104