ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Gəlirlərin əhalinin kumulyativ desil qrupları üzrə bölgüsü
Mənbə: [18]
Cədvəl 3.5.4
Gəlirlərin əhalinin kvintil qrupları üzrə bölgüsü
Mənbə: [18]
Əhalinin desil
qrupları (%-lə)
Desil qrupunun  gəlirinin ümumi gəlirdə 
xüsusi çəkisi (%-lə)
2011-ci il
2012-ci il
2013-ci il
10
3,67
3,85
3,6
20
8,02
8,47
8,28
30
12,91
13,65
13,53
40
18,33
19,43
19,34
50
24,46
25,82
25,92
60
31,55
32,90
33,49
70
39,68
41,07
42,4
80
49,95
51,36
53,21
90
64,55
65,85
67,53
100
100,00
100,00
100
Əhalinin kvintil
qrupları (%-lə)
Kvintil qrupun  gəlirinin ümumi gəlirdə 
xüsusi çəkisi(%-lə)
2011-ci il
2012-ci il
2013-ci il
20
8,94
9,34
8,98
40
20,69
21,72
21,64
60
35,45
36,90
37,38
80
55,51
56,77
58,83
100
100
100
100

---

129
Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
3.5.3 saylı cədvəldə göstərilən bölgünün təhlili göstərir ki,
əhalinin  azgəlirli  təbəqələrinin  ümumi  gəlirdə  xüsusi  çəkisi
2012-ci  ildə  2011-ci  ilə  nisbətən  (müvafiq  olaraq  0,22%  və
0,45%) artmışdır. Əhalinin 40, 50, 60 və 90%-lik qruplarının mü-
vafiq göstəricilərində xüsusilə böyük artım müşahidə edilir. 50 və
60%-lik  qrupların  gəlirləri  müvafiq  olaraq  1,35%  və  1,36%
artmışdır. Artımların kiçik rəqəmlə ifadə olunması heç də onların
əhəmiyyətini azaltmır. Belə ki, gəlirlərin bölgüsündə belə artım
kifayət qədər yüksək nəticə hesab olunur.
Cədvəldən  görünür  ki,  ən  yüksək  gəlirli  (sonuncu)  desil
qrupunun ümumi gəlirdə payı 2011-ci ildə 35,4 %, 2012-ci ildə
34,1%,  2013-cü  ildə  isə  32,47%  olmuşdur,  yəni  bu  qrupun
ümumi gəlirdə payı 2013-cü ildə 1,63 % azalmışdır.    
Kvintil qrupları üzrə bölgünün dinamikasında da belə müsbət
meyillər müşahidə olunur. Burada ən böyük artım 60 və 80%-
lik qruplara (müvafiq olaraq 1,45 və 1,16%) aiddir. Ən yüksək
gəlirli kvintil qrupunun ümumi gəlirdə payı 2011-ci ildə 44,5%,
2012-ci ildə 43,2% , 2013-cü ildə isə 41,17% olmuşdur. 2013-cü
ildə ən yüksək gəlirli təbəqənin ümumi gəlirdə xüsusi çəkisi
2,03%  azalmışdır.  Bu  azalma  əsasən  orta  təbəqələrin  ümumi
gəlirdə payının artımı ilə izah olunur. 
Ən yüksək gəlirli qrupların ümumi gəlirdə payının azalması,
əhalinin 50-80%-lik qrupları üzrə isə artımın daha çox olması
ölkədə orta gəlirli təbəqənin formalaşması və inkişafı barədə
fikirləri  səsləndirməyə  əsas  verir.  Yüksək  gəlirli  təbəqənin
ümumi gəlirdə payının azalması, orta təbəqənin ümumi gəlirdə
payı nın artması və az gəlirli qrupların gəlirlərinin yüksəlməsi
faktı ölkəmizdə sosial ədalətin təmin edilməsi üzrə aparılmaqda
olan dövlət siyasətinin uğurlarından biri kimi qəbul edilə bilər.  
3.5.3 və 3.5.4 saylı cədvəllərdə verilən məlumatlar əsasında
desil və kvintil qruplar üçün “Lorens əyrisi”ni göstərən qrafikləri
tərtib etmək olar.

---

130