Ekspluatatsiyasi instituti irisbekova mavluda narinbayevna xalqaro logistik

NAZORAT SAVOLLARI 
1. Xalqaro logistika infratuzilmasining tarkibiy qismlari nima? 
2. Xalqaro trans-kema tizimini belgilang. Qanday ko‗rsatkichlar u xarakterlanadi? 
3. Xalqaro temir yo‗l infratuzilmasi sohasida ustuvor loyihalarni ro‗yxatlash. 
4. Xalqaro avtomobil transporti infratuzilmasining xususiyatlarini tushuntiring. 
5. Xalqaro logistika operatsiyalarini amalga oshirishda eng muhim dengiz portlari. 
6. Qit‘alararo suv transportining xalqaro infratuzilmalarini tavsiflash. 
7. Xalqaro havo transporti infratuzilmasining xususiyatlari qanday? 
8. Quvurlarni tashish bo‗yicha jahonga mashhur magistrallarni ro‗yxatlash. 
9. Logistik instantsiyalar tushunchasi va turlarini va ularning xalqaro logistika 
infratuzilmasidagi rolini tavsiflang. 

---

121 
5-BOB. XALQARO LOGISTIKANING RIVOJLANISHI 
5.1.Biznesning rivojlanishida xalqaro logistikaning roli 
5.2. Xalqaro logistika tadqiqot kooperatsiyasini kuchaytirish omili sifatida 
5.3. Dunyo mamlakatlarida logistikaning rivojlanish darajasi 
5.4. Xalqaro transport yo‗laklari 
5.5. O‗zbekiston xalqaro transport yo‗laklari 
5.6. Intermodal tashishlar texnologiyalari 
Kalit sozlar:
transmilliy korporatsiyalar, 
 
distribyusiya markazlari, logistika 
tadqiqot tarmog‗I, Transport Coridori, Transsibir magistrali, intermodal transport, 
multimodal transport, transport moduli, xalqaro transport yo‗laklari, tovar oqimlari
 
5.1.Biznesning rivojlanishida xalqaro logistikaning roli 
Mustaqillik yillarning boshlaridan boshlab logistikaga etakchilik roli 
ajratilgan xalqaro dasturlar va loyihalar faol tarzda ishlab chiqilgan va joriy qilina 
boshlagan. Masalan, Evropa Ittifoqi mamlakatlarida millatlararo tovar oqimlarini 
jismoniy taqsimlash logistika markazlari va Evropa transport yo‗laklarining 
logistik infratuzilmasini yaratishga yo‗naltirilgan bir nechta dasturlarga rioya 
qilmoqda va amalga oshirilmoqda. Xalqaro yetkazib berishlar zanjirlarida 
logistikaning tamoyillarini amalga oshirish uchun BMT, EI va boshqa xalqaro 
tashkilotlar va hamjamiyatlar rahbarligi ostida ishlab chiqilgan millatlararo 
kommunikatsion axborot-kompyuter tizimlari yaratilgan.
Jahon 
iqtisodiyotida 
integratsiyaning 
rivojlanishi 
va 
biznesning 
globallashishi xalqaro logistik tizimlar va global yetkazib berishlar zanjirlarini 
yaratishga ko‗maklashadi. Yirik transmilliy korporatsiyalar global strategiyalarni 
rivojlantirishga, ya‘ni jahon bozori uchun mahsulot ishlab chiqarishga va buni 
arzon xomashyo, tarkibiy qismlar, mehnat resurslari bor joylarda qilishga intiladi. 
An‘anaviy milliy, savdo, bojxona, transport to‗siqlari va boshqa to‗siqlarning 
xuddi Evropa Ittifoqi mamlakatlari, AQSH bilan Kanada o‗rtasida sodir bo‗lgani 
kabi sinishi tovarlar, xizmatlar va odamlarning chegaralar orqali ko‗chishini 
erkinlashtirgan va shu bilan birgalikda xalqaro logistikaning ahamiyatini 
kuchaytirgan. Xalqaro logistik faoliyat ko‗proq majmualashgan, ishlab chiqarish 

---

122 
va distribyusiya markazlarini joylashtirish, transport turlarini tanlash, servis 
tiplarini tanlash, zahiralarni boshqarish uslublarini tanlash, mos keluvchi 
kommunikatsiya va axborot tizimlarini loyihalash kabi muammolar esa logistik 
boshqarishning yangi ko‗nikmalarini talab qilgan.