Эксперт тизимлари

1.2. Билимлар базаси, хусусияти ва улардан фойдаланиш
технологияси


Билимлар базаси - бу айрим предмет сощалари мураккаб вазифалар ечимини топиш учун тащлил ва хулосаларни юзага келтирувчи модел, қоида, омиллар (маълумотлар) мажмуидир.
Ахборот таъминотининг алощида яхлит структураси кыринишида яққол кызга ташланган ва ташкил этилган предмет сощаси щақидаги билим бошқа билим турларидан, масалан, умумий билимдан ажралиб туради. Билимлар базаси асосий эксперт тизими саналади. Билимлар фикрлаш ва вазифаларни щал этиш усулига имкон берувчи аниқ кыринишда ифодаланади ва қарор қабул қилишни соддалаштиришга кымаклашади. Эксперт тизимининг асослигини таъминловчи билимлар базаси ташкилотнинг былинмаларидаги мутахассислар билимини, тажрабасини ызида мужассамлаштиради ва институционал билимларни (ихтисослашганлар мажмуини, янгиланаётган стратегиялар, қарорлар услублари) ифодалайди (1.1-чизма).

1.1-чизма. Билимлар базасининг асосий хусусиятлари

Билим ва қоидаларни турли аспектларда кыриб чиқиш мумкин:

• 
  чуқур ва юзаки;
  
• 
  сифат ва миқдорий;
  
• 
  тахминий (ноаниқ) ва аниқ;
  
• 
  муайян ва умумий;
  
• 
  тавсифий ва кырсатма (йыл-йыриқ) берувчи.
  

Фойдаланувчилар билимлар базасини самарали бошқарув қарорларини олиш учун қыллашлари мумкин.
Маълумотлар базаларининг фаолияти ва таркиби 1.2-чизмада тасвирланган.

1.2-чизма. Маълумотлар базаларидан фойдаланиш технологияси.

1.3.Эксперт, фойдаланувчининг интерфейси, интерпретатор
Эксперт – бу муайян предмет сощасида самарали ечим топа олувчи мутахассис.

Билимларни ызлаштириш блоки маълумотлар базасининг тыпланишини, билим ва маълумотлар модификацияси босқичини акс эттиради. Билимлар базасининг фикрлаш даражасидаги юқори сифатли тажрибадан фойдаланиш имкониятини акс эттиради.

Мантиқий хулосалар блоки қоидаларни фактлар билан қиёслаган щолда хулосалар мантиқини юзага келтиради. Унчалик ишончли былмаган маълумотлар билан ишлаш чо\ида ноаниқ мантиқ, заиф ишонч юзага келади.