Eksperimentni rejalashtirish va eksperimentni natijalarini qayta ishlashda asosiy tushunchalar

3. Eksperi-mentni tayyorlash va o‘tkizish	1. Sinov qurilmalari va o‘lchash asboblarini tanlash. 2. Qurilmalar va asboblarni ishga tayyorlash (sinab qurish va kalibrovka). 3. Tajribalarini o‘tkazish. 4. Olingan natijalarni tekshirish.
O‘ta ajralib turuvchi qiymatlarni yo‘qotish.Tasodifiy kattaliklarning sonli xarakteristikasini aniqlash
4. Natija-larni qayta ishlash	1. Tajriba natijalarini birlamchi qayta ishlash. 2. Tajriba natijalariga ishlov berish. 3. Gipotezalarni tekshirish uchun statistikani xisoblash. 4. Eksperiment natijalarini interpretatsiya qilish. 5. Xulosalar va tavsiyalarni qabul qilish.	Matematik modellarni aniqlash

Eksperimentning bosqichlari va tarkibiy qismlari

Eksperiment vazifalarini qo‘yish

• Eksperiment vazifalarini qo‘yish
•  
• Vazifani qo‘yish - bu tadqiqot qilinayotgan ob’ekt yoki jarayonning mantiqiy modelini qurish bo‘lib, u oldindan ishlab chiqilgan ishchi gipoteza asosidagi eksperiment maqsadini o‘z ichiga oladi:
• Eksperimentning maqsadi - eksperiment identifikatsiyalash yoki maqbullash (optimallashtirish) maqsadida olib boriladi.
• Identifikatsiyalash - qandaydir taxminiy nazariy bog‘lanishga, eksperiment natijasida olingan ma’lumotlarni mos kelishi xaqidagi gipotezani tekshirishdir. Yaxni, eksperiment, nazariy tadqiqotlar natijalarini xamda eksperiment davrida olingan funksional yoki statistik bog‘lanishlarni tekshirish va tasdiqlash maqsadida o‘tkaziladi. Texnikaviy eksperimentlarning asosiy ko‘pchiligi ushbu guruxga kiradi.
• Maqbullash - eng maxqul yechimni qidirish, yaxni, eksperimental yo‘l orqali tadqiqot qilinayotgan ko‘rsatkich yoki maqsad funksiyasini (maqbullash ko‘rsatkichini) ekstremal qiymatlarini (maksimumi yoki minimumini) topishdir.

Maqsad funksiyasi va bog‘liqmas o‘zgaruvchilar. Eksperimentda, tadqiqot qilinadigan bog‘liq o‘zgaruvchi yoki bir necha o‘zgaruvchilarni to‘g‘ri tanlash juda muximdir. Bular maqsad funksiyasi deyiladi, yaxni u bog‘liqmas o‘zgarib turadigan o‘zgaruvchilarni (faktorlarni) tadqiqot qilinayotgan bog‘liq o‘zgaruvchilar bilan bog‘lovchi funksiyadir:

• Maqsad funksiyasi va bog‘liqmas o‘zgaruvchilar. Eksperimentda, tadqiqot qilinadigan bog‘liq o‘zgaruvchi yoki bir necha o‘zgaruvchilarni to‘g‘ri tanlash juda muximdir. Bular maqsad funksiyasi deyiladi, yaxni u bog‘liqmas o‘zgarib turadigan o‘zgaruvchilarni (faktorlarni) tadqiqot qilinayotgan bog‘liq o‘zgaruvchilar bilan bog‘lovchi funksiyadir:
• U = F( x1, x2, ...., xn)
• bunda xn -bog‘liqmas o‘zgaruvchilar yoki argumentlar.
• Maqsad funksiyasi - bir maxnoga ega bo‘lishi va tadqiqot ob’ektini eng to‘la ravishda miqdoriy baxolashi kerak.
• Agar eksperiment maqsadi - identifikatsiyalash bo‘lsa, unda maqsad funksiyasi nazariy tadqiqotlar natijasida olingan formula orqali baxolanadi. Bu formula orqali bog‘liqmas o‘zgaruvchilar (faktorlar) topiladi, ular eksperiment jarayonida boshqariladi va o‘zgartiriladi.
• Agar eksperiment maqsadi - maqbullash bo‘lsa, unda maqsad funksiyasi noma’lum regressiya koeffitsentlarini polinominal tenglama yordamida matematik modellashtiriladi:
• U = 0 + 1 x1+ 2 x2 +... + nxn
•  
• bunda, n -regressiya koeffitsienti, xn -eksperiment jarayonida o‘zgartirish mo‘ljallangan faktorlar.
• Eksperiment natijasida regressiya koeffitsentlarining sonli qiymatlari topiladi va xar bir faktorni, uni maqsad funksiyasiga ta’siriga ko‘ra muximligi aniqlanadi.

E’tiboringiz uchun raxmat!!!

E’tiboringiz uchun raxmat!!!