Eksperimental psixologiya

Misol uchun:

М = 29,60.

Markaziy an’analar o’lchovining ikkinchi o’lchovi mediana deb atalib, u o’lchov shkalasining shunday nuqtasi, undan yuqorida ham, pastda ham kuzatishlarning teng yarmi joylashgan bo’ladi. Bundan ko’rinib turibdiki, mediana o’lchov shkalasidagi nuqta, u alohida o’lchov ham, kuzatish ham emas. Yuqoridagi jadvalga asosan medianani hisoblab topamiz:

1. Berilganlar ichidan kuzatishlarning yarmini topamiz

50 : 2 = 25.

2. Guruhlashtirishning eng minimal sinfidan boshlab chastotalar yig’indisini hisoblaymiz. Bu hisob bizda o’rtacha arifmetik qiymat joylashgan guruhgacha amalga oshiriladi. 2 + 8 + 6 + 12 = 28. Bundan ko’rinib turibdiki, mediana 4-guruhga joylashgan, uning chegarasi 24,5 – 29,5.

3. Medianani topish uchun u mavjud bo’lgan sinfgacha kuzatishlar sonini aniqlaymiz. Oldingi uchta guruhdagi chastota 16 ga teng. Ya’ni mediana mavjud sinfdan ungacha yana 9 kerak (25-16=9).

4. Mediananing aniq joyini topish uchun uning shkaladagi oraliq (interval) qismini hisoblaymiz. Agar bunda 12 ta kuzatish bo’lsa, u holda

9/12 х 5 = 3,75.

5. Olingan natijani mediana joylashgan guruhlashtirilgan sinfning eng kichik chegarasiga qo’shamiz.

24,5+3,75=28,25 Ме = 28,25.

Medianani topish uchun quyidagi formula ham mavjud:

Fв- guruhlashtirilgan sinfning quyi aniq chegarasi.