Eksperimental psixologiya

Mavzu yuzasidan nazorat savollari:

1. 
   Bosh miya yarim sharlari asimmetriyasi deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Lateralizatsiya va lokalizatsiya nima?
   
3. 
   O`ng va chap yarim sharlarning psixik faoliyatdagi roli qanday?
   

Tavsiya etiladigan adabiyotlar:

1. 
   Granovskaya A.A.Elemento` prakticheskoy psixologii. M-1995.
   
2. 
   Bioelektricheskaya aktivnost’ mozga i individual’no`e razlichiya. M-1991.
   
3. 
   Kado`rov B.R.Izuchenie sklonnostey podrostkov. M-1996
   

EKSPREMENTAL PSIXOLOGIYA FANI BO’YICHA
GLOSSARIY
Abstraksiya- inson aqliy faoliyatining asosiy jarayonlaridan biri. U predmetning alohida sifat, tomonlarini fikran ajratib o’rganish,tushunishni ta’minlaydi

Adaptatsiya-muhit sharoitiga organizmning tuzilishi, funksiyalari hamda hujayralarining moslashuvi. Turlari:ko’rish, sensor, eshitish moslashuvlar

Akseleratsiya- bolalarning fiziologik, ijtimoiy va psixik rivojining tezlashuvi

Altruizm- boshqa odamlar istaklarini ro’yobga chiqarishga ma’lum shaxsning harakat faoliyati

Analiz-fikran yoki predmetli biron bir narsani qismlarga bo’lib o’rganish

Anketa- ijtimoiy va ekspremental psixologiyada axborot jamlash metodi

Analitik psixologiya-K.Yung tomonidan yaratilgan neofreydizm yo’nalishi. Ongsizlikni asos etib o’rganadi.

Assotsiatsiya- ikki va ko’proq psixik jarayonlarning bir-biri bilan bog’lanib yangi fikrlar, sezgilar, tasavvurlar paydo bo’lishi

Affekt- kuchli va qisqa muddatli emotsional holatlar

Bixeviorizm- hatti- harakat. Amerika psixologiyasida hatti-harakatni boshqarish haqidagi psixologik yo’nalishi. E.Tarndayk, Skinner asoschilari

Validlik – testning haqiqatga va ishlatishga qodirligi. Korreliyatsiya qonuniyatlariga asoslanadi.

Xayol – fantaziya. Avvalgi tajribadan olingan axborot asosida yangi obrazlar yaratish jarayoni

Geniallik-shaxsning qobiliyatlarini oliy darajada rivojlanishi

Geshtalt- Obraz, sezgilar yordamida butun tasvvurni vujudga kelishi

Gipoteza- tafakkur jaratonida vazifani bajarishda hal etishni yangi yo’llarini topishga harakat

Deduksiya- bir necha filrlardan umumiy fikr, xulosaga kelish metodi

Diterminizm- tabiiy, ijtimoiy va ruhiy holatlarning ma’lum sabablar bilan bog’likligi va oqibatliligi

Faoliyat- o’z talablarini qondirish uchun jonli mavjudot sub’yekt sifatida o’ragan muhitga faol ta’sir o’tkazishi

Dominanta- markaziy asab tizimida vaqtincha asosiy nuqtadagi qo’zg’alish

Vazifa-
Faoliyat markaziga erishish uchun shart –sharoitning bo’lib ta’sir etish vositalarini aniqlash

Rolli o’yinlar- maktabgacha yoshdagi bolalarning asosiy o’yin orqali bilish, anglash harakati formasi

Insayt- tafakkurdagi birdan muammoni yechish yo’lini topish jarayoni

Intellekt- Individning bilish jarayoni davomida ongning rivojlanganlik darajasi. U sezgi va idrokdan boshlanib tafakkur va xayolga taqaladi

Ekspremental psixologiya- laboratoriya eksprementi qo’llanadigan psixologiya fani bo’limlarini asosiy turi. Birinchi tajriba astronomlar tomonidan o’tkazilgan. 1823 yil Bissel, E.Vebber sezgi pog’onalarini ekspremental o’rgandi (1834) V.Vundt 1879 Leypsigda ekspremental psixologiya bilan shug’ullandi

Empatiya- hamdardlik, o’zini boshqa kishi o’rniga qo’ya bilish malakasi

Entropiya- biron-bir tizimni tavsiyalashda noaniqlikning miqdor belgisi

Muammo- hayot uchun zarur bo’lgan shart-sharoitlarni vujudga keltirishdagi qarama-qarshilik. Uni bartaraf etish uchun vujudga kelgan holat, vaziyat

Metod- maqsadga yetish uchun qo’llanadigan vosita va vositalar tizimi

Eksprement- laborator va tabiiy holatda o’tkaziladigan, psixik holat, jarayon, sifatni diagnostikalash yoki rivoj toptirishga yo’naltirilgan maqsadli fikrlar tizimi

Motivatsiya- Inson hatti- harakatini vujudga keltiruvchi ichki psixik kuch. U maqsad, qiziqish, intilish,imkoniyatlar bilan bog’liq

Qadriyatlar- normal hayot uchun kerak bo’lgan g’oyalar, odatlar, bilimlar, malakalar, fizik, ximik va biologik qonuniyatlar tizimi

Diqqat-ongning bir ob`ektga to`plab, yo`naltirilishi.

Diqqatning ko`lami- bir vaqtda qamrab olingan ob`ektlar soni.

Barqarorligi-diqqatning bir ob`ekt ustida uzoq vaqt to`planishi.

Ko`chishi- diqqatning bir ob`ektdan ikkinchisiga o`tishi.

Kontsentratsiyasi- diqqatni uzoq vaqt davomida boshqa narsaga cholg`imay bir ob`ekt ustida to`planib turishi.

Korrektur sinovii -diqqat xossalarini o`rganish metodi.

Xotira-individning hayotiy tajribasini esda qoldirish, esda saqlash, qayta esga tushirishi

Esda qoldirish- mustahkamlash yo`li bilan o`z bilimlarini yangi ma`lumotlar bilan boyitish.

Esda saqlash- esda qoldirilgan materialni qayta esga tushirishga tayyor turishi.

Unutish-esda qoldirilgan materialni qayta esga tushira olmaslik.

Esga tushirish-avval idrok qilingan materialni ongimizda qaytadan tiklanishi.

Antitsipatsiya-biror faoliyatning natijasi, voqealar davomini u yoki bu shaklda oldindan ko`rish.

Operativ xotira-juda kichik vaqt oralig`ida materialni esda qoldirish, esda saqlash, qayta esga tushirish.

Psixomotorika- borliqni bilishda muskul harakatlarining ishtirok etishi.

Faoliyat- anglangan maqsad bilan boshqariladigan ichki(ruhiy) va tashqi (jismoniy) faollik.

Maqsad- faoliyatning so`nggi natijasi.

Motiv-faoliyatga undovchi kuch, sabab. Ish-harakat-oraliq maqsadlarni amalga oshirishga qaratilgan faoliyatning tarkibiy qismi.

Asimmetriya- o`ng va chap yarim shardagi markazlarning parallel joylashmaganligi.

Lokalizatsiya- har bir vazifaning ma`lum markazga joylashuvi.

Lateralizatsiya- chap va o`ng yarim sharda vazifalarning bir xilda taqsimlanishi.

Intuitsiya-bilishning maxsus usuli, izlanayotgan muammoning echilishini birdaniga topish.