Экономическая система по Вернеру Замбарта

ИҚТИСОДИЙ ФАОЛИЯТ ИШТИРОКЧИЛАРИ

Режа:

• Иқтисодий фаолият иштирокчилари ҳақида тушунча
• Иқтисодий фаолият иштирокчилари тушунчасини турли мактаблар томонидан таърифланиши
• Давлат, гуруҳ ва уюшмалар иқтисодий фаолият иштирокчилари сифатида

• Иқтисодий фаолият- бу иқтисодий неъматларни яратиш ва истеъмол қилиш билан боғлиқ жараёндир. Бунда ишлаб чиқарувчи ва истеъмолчи бевосита иштирокчи сифатида намоён бўлса, билвосита иштирокчи сифатида эса давлат, моддий неъматларга эгалик қилиш хуқуқига эга бўлган шахслар, уюшмалар, ассоциациялар ва хоказоларни киритиш мумкин. Буларнинг барчасини яъни иқтисодий фаолиятда иштирок этувчиларни иқтисодий субьект деб аташ мумкин.

Иқтисодий субьектлар

• Иқтисодий субьектлар деб олдиндан мақсадли равишда фаол ҳаракат қилувчи юридик ва жисмоний шахсларнинг маълум қисмига айтилади.
• Иқтисодий жараён маълум иштирокчилар иқтисодий (хўжалик) субъектлар, неъматлар, маҳсулотлар ва буюмларга эгалик қилиш ҳуқуқига эга бўлган кишилар томонидан амалга оширилади.
• Иқтисодий субъект ҳар доим ҳам жисмоний шахс бўлавермайди: неъматларга эгалик қилиш ҳуқуқига эга бўлмаган ва эга бўла олмайдиган жисмоний шахслар ҳам бор; бошқа томондан, шундай ҳуқуққа эга бўлган ва уни жисмоний шахслар орқали амалга оширадиган ҳуқуқий шахслар ҳам бор.
• Иқтисодий субъект ҳар доим ҳам ҳуқуқий шахс бўлавермайди. Масалан, касаба уюшмаларининг мавжудлиги қонун томонидан эътироф этилмаган бўлишига қарамай мулкни реал тасарруф этиш ҳуқуқига эга.

Барча иқтисодий субъектлар оддий ва комплекс бирликлар га бўлинади:

• Барча иқтисодий субъектлар оддий ва комплекс бирликлар га бўлинади:
• оддий иқтисодий бирликлар ёки микросубъектлар (истеъмол ва ишлаб чиқариш жараёнидаги унсурий бирлик ва фирмалар);
• комплекс иқтисодий бирликлар ёки макросубъектлар. Бу субъектлар ишлаб чиқарилган буюмларга эгалик қилувчи бир нечта марказларга ва қарорлар қабул қиладиган ташкилотларга гуруҳланади: масалан, саноат тармоғи корхоналар гуруҳига; касаба уюшмаси ишчилар гуруҳига; концерн умумий капитал билан бирлашган фирмалар гуруҳига ва ҳ.к.