Ekologiya va suv resurslarini boshqarish kafedrasi

Suvdan foydalanish. 
27 
Suvlar quyidagilarga boʻlinadi: 1) Dengiz suvlari. 2)Katta daryolar suvlari. 3) 
Xususiylashtirilgan suvlar. 4) Suv havzalaridagi suvlar. 
1. Dengiz suvlari. Dengiz suvini har kim ichish, hayvonlarini sugʻorish va yerni sugʻorish 
huquqiga ega. 
29 
Dengizdan har kimsa oʻz yeriga kanal qazib suv olib kelishi mumkin. 
1. 
Katta daryolar suvlari. 
30 
Katta daryo suvini (misol Djayxun, Siyxun, Tigr, Yefrat ) har Kim ichish hayvonlar va 
yerini sugʻorish huquqiga ega. 
31 
Agar oʻlik yer ga ishlov beruvchi kimsa, katta daryodan sugʻorish uchun ariq 
oʻtkazmoqchi boʻlsa, kuychilik Aholiga zarari tegmagan holdagina bu ishni qilishi 
mumkin. 
32 
Musulmon yoki musulmon boʻlmagan har qanday kimsa oʻzgalar yeriga ariq oʻtkazilishini 
taqiqlashi mumkin, agar bu ish kuychilik Aholi uchun zarar keltisa, misol- suv toshqini 
yoki  katta daryoga yetish imkoniyati boʻlmasa, yoki kemalar qatnovi toʻxtab qoladigan 
boʻlsa. 
33 
Agar qo’ychilik Aholiga zarari boʻlmasa, har kimsa katta daryoga tegirmon qurish 
huquqiga ega. 
2. 
Xususiy foydalaniladigan suvlar. 
34 
Agar suvlar biror kimsaga xususiy foydalanish uchun berilgan boʻlsa, u holda boshqalar 

---

 
 
189
 
ham u suvdan ichish va hayvonlarni sugʻorish huquqiga egadir. 
35 
Agar biror kimsa xususiy foydalanish uchun berilgan suvdan oʻz yerini sugʻorish uchun 
surasa, suv egasi (daryo egasi) bermaslik huquqiga ega, chetdan kelgan kimsaga zarar 
yetishdan qatʼiy nazar, chunki suv egasi qatʼiy huquqga egadir. 
36 
Agar quduq, yoki manba, buloq yoki hovuz, yoki daryo biror kimsaning mulki boʻlsa, u 
holda mulk egasi u yerga suv ichish yoki hayvonlarni sugʻorish uchun kirishni taqiqlash 
huquqiga ega, agar u yerdan 1 mil (1,6 km) uzoqlikda hech kimga tegishli boʻlmagan 
boshqa suv boʻlsa. Agar boshqa suv yakin orada boʻlmasa, suv egasi birovni molini oʻzi 
sugʻorishi, yoki sugʻorishga mol egasiga ruxsat berishi kerak, shu shart bilankim, daryo 
qirgʻoqlari buzilmasin. 
37 
Agar quduq yoki manba, yoki hovuz, yoki daryo oʻlik yerda joylashgan boʻlsa, u holda 
mulk egasi xech kimga suv ichish, hayvonlarni sugʻorishni taqiqlash huquqiga ega emas. 
38 
Agar suv egasi suvdan foydalanishni mann qilsa, va suv kerak boʻlgan odam uz hayotiga 
xavf tugilishidan yoki moliga xavfdan qo’rqsa, u holda bu odam suv egasi Bilan qurol 
orqali muloqot qilish huquqiga ega, chunki u suvdan voz kechsa, uzini va moli hayotini 
xavf ostida qoldiradi. 
39 
Suvga egalik qilmagan odam, yer , daraxtlarni begonaga tegishli quduq, ariq yoki 
daryodan ruxsatsiz sugʻorish huquqiga ega emas. 
40 
Tabiiy yo’l Bilan suv to’planadigan mabaa va hovuz xususiy ko’rinishdagi daryo huquqiga 
teng hisoblanadi.