Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

 Suvni qaynatish.
Suvni qaynatish oddiy usul bo‘lishi bilan bir qatorda, suvni 
zararsizlantirishda juda ishonchli usul ham hisoblanadi. Patogen mikrobldrning vegetativ formasi 
80°S haroratda 20—40 sekund ichida o‘ladi. Shu sababli 3—5 daqiqa qaynatilgan suv butunlay 
zararsizlantirilgan hisoblanadi. Suv 30 daqiqa muddatida qaynatilganida ko‘pchilik sporali 
mikroblar ham yo‘qoladi, bunda suv deyarli sterillangan bo‘ladi, bundan tashqari, botulizm toksini 
parchalanib ketadi. Lekin, ommaviy iste’mol uchun suvni qaynatib etkazishga iqtisodiy imkoniyat 
va vaqt etishmasligi bois, bu usulni keng qo‘llashning iloji yo‘q. 
Markazlashgan usulda zararsizlantirilmagan suvlar qaynatish yo‘li bilan tozalanib, kam sonli 
aholi, kasalxonalar, maktablar, bolalar muassasalari, dorixonalar, temir yo‘l stansiyalarining 
ehtiyojlarini ta’minlaydi. 
Ichish uchun mo‘ljallanib, suvni saqlaydigan idishlarning tozaligiga alohida ahamiyat berish 
va mikroblarning qaynatilgan suvda tez rivojlanishini hisobga olgan holda, uni har kuni yangilab 
turish darkor. 
Suvni sterilizatsiya qilish.
Suvni sterilizatsiya 
qilganda uning tarkibidagi bakteriyalarning hamma turlari 
va sporalilari ham qirilib ketadi. Bu usulning katta 
kamchiliklaridan biri, bunda ko‘p miqdordagi suvni 
zararsizlantirib bo‘lmaydi, qolaversa, sterillash jarayonida 
suv tarkibidagi butun tuzlardan xoli bo‘ladi. Bu o‘z yo‘lida 
suvning 
organoleptik 
xususiyatlariga 
salbiy 
ta’sir 
ko‘rsatadi, shu sababli sterillangan suv tibbiyot 
amaliyotida hamda ba’zi bir korxonalarda ishlatiladi. 
 
Suvni ultrabinafsha nurlar (UBN) bilan zararsizlantirish.
Ultrabinafsha nurlarning 
bakteritsidlik xususiyati tez ifodalanadi, 1—2 daqiqa nurlash natijasida patogen mikroblarning 
vegetativ shakli qirilib ketadi. Tarkibida temir tutgan, rangli, loyqa suvlarda ultrabinafsha nurlar 
ta’sirida zararsizlantirish sust o‘tadi. Shuning uchun ham ultrabinafsha nurlar ta’sirida suvni 
zararsizlantirishdan oldin uni rangsizlantirish, temir va uning tuzlaridan hamda loyqalardan bartaraf 
etish muhim ahamiyatga ega. 
Ultrabinafsha nurlar ta’sirida suvni zararsizlantirishning xlorlashga nisbatan bir qancha 
afzalliklari bor. Bakteritsid xususiyatga ega nurlar suvning tarkibida bo‘lgan oqsil birikmalarini 
denaturatsiyaga uchra-tadi. Suvning organoleptik xususiyati o‘zgarmaydi, bundan tashqari, keng 
spektrli antibiotik ta’sirga ega. Ultrabinafsha nurlar xlorga chidamli mikroblarga, viruslarga, gijja 
tuxumlariga halokatli ta’sir ko‘rsatadi. 
Hozirgi kunda ko‘p miqdorli bakteritsid ta’sirga ega bo‘lgan nur chiqaruvchi simob-argonli 
lampa sanoat usulida chikarilmoqda.