Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Ayrim turdagi kiyimlarga bo‘lgan gigiyenik talablar. 
1. Ichki kiyimlar badanni turli tashqi qitiqlovchi, qo‘zg‘atuvchi ta’siridan va turi tuman 
ifloslanishlardan saqlaydi. 
2. Ichki kiyimlar issiqni himoya qiluvchi yumshoq, pishiq hamda oq rangda bo‘lishi kerak. 
3. Qish fasli uchun yupqa yoqi qanopli matolardan tikilishi kerak. 
4. Issiq fasllar uchun viskozali matolardan tikilishi ma’qul. 
5. Kuylaklar- asosan paxta, ipak va sherst matolardan tikilgan bo‘lishi kerak. 
6. Kostyumlar - tabiiy asosga ega bo‘lgan jun va sintetik tolalar aralashmasidan tikilgan bo‘lishi 
kerak. 
7.Tashqi muhit sharoitlariga organizmning holati va bajariladigan ishning turi va hususiyatiga 
mos kelishi kerak. 
8. Kiyim boshni umumiy og‘irligi tana og‘irligining 10% gacha miqdorida bo‘lishi kerak. 
9. Kiyim boshni tikilishi va bichilishi tana harakatini cheklamasligi kerak. 
10. Chang va turli iflosliklardan oson tozalanishi lozim. 
11. To‘qilgan yoki tikilgan mato yumshoq, shu bilan birga pishiq bo‘lsin. 
12. Estetik talablarga javob berishi kerak.
Polimer materiallarning – hozirgi vaqtda kundaliq turmushda plastika va kimyoviy talablar, 
plyonkalar, emallar, laklar ko‘plab ishlatilmoqda. Bu materiallar ko‘p miqdorda uy- joy va sanoat 
qurilishlarida, santexnika jihozlarini tayyorlashda, mebel ishlab chiqarishda, oziq-ovqatda 
ishlatiladigan yangi idishlar, buyumlarni solishda ishlatiladigan qop va yashiklar, kiyim bosh va 
oyoq kiyimlari tayyorlashda keng ko‘lamda ishlatilmoqda. 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
180 
Polimer materiallari – deganda yuqori malekulali murakkab organik birikmalar tushuniladi. 
Ko‘pgina kartonlarni olishda asosiy mahsulot sifatida ko‘mir, neft, va tabiiy gaz ishlatiladi. Kiyim 
bosh tayyorlashda ishlatiladigan su’niy tolalar sellyuloza asosiy bunyodga keladi ( viskoza , atsetat, 
triatsetat). 
Bundan tashqari sintetik poliakrilamid asosida nitron tolalari ham keng ko‘lamda ishlatiladi. 
Nisbatan kam miqdorda polivinilxlorifen ( xlorin) polipropilenli, polivinil spirti tolalari qo‘llaniladi. 
Bo‘shliqda harorat 34-37 
0
S etar ekan. Havoning harorati pasayishi bilan kiyim osti bo‘shlig‘i 
harorati ham pasaya borar ekan. 
Paxtadan to‘qilgan matolardan tikilgan kiyimlar osti bo‘shlig‘idan xarorat 40
0
S dan ham 
oshib ketar ekan va natijada organizmni issiqlab ketishini vujudga keltirar ekan. Shoyi o‘zidan juda 
ham issiqlikni o‘tkazadi, shuning uchun badanni sovuq olishdan himoya qiladi. 
Sintetik gazlamalarda o‘ziga namni olish hususiyati past. SHuning uchun yilning issiq 
kunlarida sintetik tolalardan tikilgan kiyimlarda odam o‘zining xuddi sovut kiyib olganday his 
qiladi. 
Allergik va teri kasalligiga duchor bo‘lgan qariyalar va bolalar sintetik tolalardan tikilgan 
kiyimlarni kiymasliklari kerak. Sintetik tolasi bor kiyimlarni uzoq vaqt kiyib yurish mumkin emas, 
balki ularni har quni yuvib turish tavsiya etiladi. Bunday kiyimlarni kir holda ham saqlash mumkin 
emas, chunki kir tolalarga shimishib qolib, uning rangini va ko‘rinishini o‘zgartirib yuboradi.