Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

 
 
 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
47 
Dorixonalarda mehnat sharoitini aniqlovchi texnologik jarayon va ishlab chiqarish 
omillarining asosiy gigiyenik tavsiyanomasi. 
Dorixonada provizor va farmatsevt xodimlarining ishi ish faoliyatining murakkab va jiddiy 
turiga kiradi. Dorixona ishchilari tashqi muhit omillari, katta asab-psixologik aktivlik, kam qizg‘in 
mehnati va noqulay mikroiqlim sharoiti ta’siriga uchraydilar. Dorixona ishchilarining mehnat 
faoliyatining jismoniy to‘plami o‘rta og‘irlik chegarasidan o‘tmaydi, lekin ko‘zni zo‘riqishi, 
muammoli masalalarni hal etishdagi asab-hayajonlanishining ortishi (bemorlar bilan aloqada 
bo‘lish, standartga to‘g‘ri kelmaydigan yozuvlar yordamida alohida dorilarni tayyorlash, 
tayyorlangan dorilarning sifatiga javobgarlikni) bu mutaxassislikka katta diqqatni talab qiladi.
Birinchi tekshiruvlarda dorixonadagi mehnat sharoiti gigiyenik tavsiyanoma shuni 
ko‘rsatadiki, havosi yomon almashadigan, havo biologik aktiv moddalarga to‘yingan yopiq 
xonalarda uzoq vaqt qolishi natijasida organizmga salbiy ta’sir ko‘rsatishi aniqlandi. Bajarilayotgan 
ishga katta ruhan javobgarligi ishlab chiqarish operatsiyalarini aniq, tez bajarilishi bilan bog‘liqligi 
va kuchli asab zo‘riqishi kuzatildi. Gigiyenistlar dorixona ishchilarining salomatligidagi barcha 
o‘zgarishlar, ish qobiliyatining va ishlab chiqarish jarayonining samaradorligini pasayishi dori 
tayyorlangandagi sanitariya-gigiyena rejimini buzilishi bilan bog‘liqligini aniqladilar. 
Sanitariya gigiyena sharoitini buzilishi natijasida ammiak eritmasini, novshadil-anis tomchisi 
va boshqalarni qadoqlashda dorixona xonalari havodagi gazsimon moddalar aniqlandi. Ish 
zonasidagi havoda ammiak miqdori REK ancha ortishi, uning bug‘lari qo‘shni xonalarda 
tarqalganligi aniqlandi. Dori changlari, ayniqsa murakkab kukunsimon aralashmalarni tayyorlashda 
assistentlar, materiallar xonasi havosida aniqlanadi. 
Mikroiqlim sharoitlarini o‘rganilayotganda dorixonaning ko‘pgina xonalarida mikroiqlimni 
buzilishi aniqlandi. Bundan tashqari dorixona ishchilari shovqin va ishlab chiqarish muhitining 
boshqa omillari ta’siriga uchrashi mumkinligi kuzatildi. 
Shunday qilib, dorixona sharoitida dori preparatlarini tayyorlash jarayonida sanitariya rejimini 
buzilishi va gigiyename’yorlariga rioya qilinmasligi natijasida, ishchilarga ishlab chiqarish 
muhitidagi noqulay omillar ta’sir etishi mumkin. Bular ichida asosiysi bo‘lib quyidagilar 
hisoblanadi: dori preparatlarining changi, toksik gaz va bug‘lar, mikroiqlim sharoiti, shovqin, 
mikrob omillari va boshqalar.