Ekologiya va geografiya

Sutemizuvchilar.  Qo‘lqanotlilardan  esa  mo‘ylovdor  tunshapalak,  mitti 

netopir, yirik ko‘rshapalak, quyonsifatlilardan oddiy quyon uchraydi. Kemiruvchilar 

- plastinkasimon tishli kalamush, uy sichqoni va qumsichqon. 

Yirtqichlar  sinfiga  mansub  chiyabo‘rilar  o‘tish  qiyin  bo‘lgan  to‘qaylarni 

makon qilganlar, bo‘rsiq daraxtli-butasimon o‘simliklar oralab yashaydi. 

Qo‘riqxonaning sohilbo‘yi quruq to‘qaylarida onda-sonda qamishzor mushugi 

uchraydi. 

«Baday-To‘qay»dagi tuyoqlilarga to‘ng‘iz va Buxoro bug‘usi kiradi. To‘ngiz 

faqat  to‘qayzorlarda  yashaydi,  asosan  qo‘g‘a  (lux)  va  qamishlarning  ildizpoyasi 

bilan ozuqlanadi, kuzda jiydaning hosilini baham ko‘radi. 

Qo‘riqxonaning  faxri  bu  albatga  iqlimga  moslashtirilgan  Buxoro  bug‘usi 

(xongul)dir. U bir paytlar Amudaryo va Sirdaryo quyi oqimi suv havzasini ishg‘ol 

qilgan. Jonivorni vaxshyylarcha qirish  tufayli uning populyasiyasi buzildi. Bu hol 

ularning «Baday-To‘qay» ko‘riqxonasida moslashtirilishiga olib keldi. 

Tabiat va tabiiy resurslarni muhofaza qilish xalqaro ittifoqi (TMXI-IUCN) va 

O‘zbekiston  Respublikasi  Qizil  kitobiga  kiritilgan  turlar.  O‘simliklardan  Buze 

lolasi, Sug‘d lolasi. Baliqlardan Orol bahrisi (bakra), Amudaryo katta kurakburuni 

---

28