Egilish. O‘zakning ko‘ndalang kesim yuzasidagi ichki kuch faktorlari. Sof egilish. Egilish. Egilishda deformasiyalar

9.1 - shakl.
Sirtiga to’r chizilgan namunani sof egish (9.1 - shakl) quyidagi xulosalarni qilish imkoniyatini beradi:
1. Brus sirtidagi 1-1 va 2-2 ko’ndalang to’gri chiziqlar deformastiyalardan keyin ham to’griliklaricha qoladi. Demak, tekis kesimlar (Bernulli) gipotezasi bunda ham o’z kuchini saqlaydi.

2. 
   Balkaning qavariq tomonidagi tolalar cho’zilib, botiq tomonidagi tolalar siqiladi. Bu qavatlar oraligida shunday tola qavati mavjudki, unda joylashgan tolalar cho’zilmaydi va siqilmaydi. Deformastiya jarayonida bu tolalarning egriliklarigina o’zgaradi. Bu tola qavati neytral qavat, uning ko’ndalang kesim bilan kesishganda hosil bo’ladigan chiziq neytral o’q deyiladi. Balka kuch tekisligining ko’ndalang kesim tekisligi bilan kesishishida hosil bo’ladigan chiziq esa, kuch chiziqi deb yuritiladi.
   

Shakldagi Osd va vvd uchburchaklarning o’xshashligidan kelib chiqadi. Bu erda neytral qavatdan «u» masofadagi tola qavatining absolyut deforamastiyasi, maxrajdagi ifoda esa shu qavatning dastlabki deformastiyasidir. Demak, tenglikning chap tomonidagi nisbat shu tola qavatining nisbiy deformastiyasini tashkil qiladi, unda
(9.1)
Bu erda - neytral o’qdan ko’rilayotgan tolagacha masofa; - balka neytral qavatining egrilik radiusi.
Egilishda har qaysi tola Guk qonuni bo’yicha chiziqli cho’zilishi va siqilishini hisobga olsak,
(9.2)
bo’ladi. Bundan ko’rinadiki, sof egilishda hosil bo’ladigan normal kuchlanishlar balka ko’ndalang kesimi balandligi bo’yicha neytral qavatdan bo’lgan masofaga proporstional ravishda, ya’ni chiziqli qonun bo’yicha o’zgaradilar (9.2 - shakl). Formulaga ko’ra u=0 da =0 va u=u_max da =_max. Demak, normal kuchlanishlar kesimning neytral o’qdan eng uzoqda joylashgan chekka nuqtalarida maksimal qiymatlarga erishadi.
Amaliy hisoblar uchun (9.2) formula yaramaydi. Shuning uchun balkaning muvozanatidagi bir qismini ko’rib chiqaylik (9.3 - shakl).


9.2 - shakl.
Statikaning fazo uchun muvozanat tenglamalarini tuzamiz.
1) X=0 (ayniyat)
2) U=0 (ayniyat)
3) Z=0.

(9.2) formulani qo’llaymiz: