Ecologiya MurodovSh lot doc

1.2-rasm. Oziqlanish imkoniyatiga qarab tartibga solib 

turadigan hayvonlar populyatsiyasi gomeostazligi (I.I. Dedyu 

bo’yicha, 1990). 

 

 

Rasmdan  ko’rinib  turibdiki,  ijobiy  teskari  aloqa  tufayli 

alohida yashaydigan organizmlarning soni o’sadi. Keyinchalik esa 

oziqlanish  resurslarining  cheklanganligi  va  teskari,  salbiy 

oqibatlar  ta‘sirida  bu  o’sish  to’xtaydi.  Shundan  so’ng,  mayatnik 

teskari  tomonga  harakatlanadi.  Demak,  populyatsiya  amaliy 

jihatdan  statik  muvozanatga  erishmasdan  dinamik  muvozanat 

holatida  bo’ladi.  Tabiatda  gomeostazni  qo’llab-quvvatlash  uchun 

tashqi aralashishlar (boshqarish) talab etilmaydi. 

Gomeostatik  mexanizm  ma‘lum  chegarada  mavjud  bo’ladi. 

Ularning 

chegaradan 

chiqib 

ketishi 

populyatsiyalar 

(ekosistemalar)ning  halok  bo’lishiga  olib  kelishi  mumkin. 

Masalan,  paxta  hosildorligini  quyidagicha  izohlash  mumkin: 

Markaziy  Osiyo  davlatlarining  yuqori  paxta  hosildorligini 

17 

24 

---

www.qmii.uz/e-lib 

 

www.qmii.uz/e-lib 

 

  muammolar  regionlararo,  davlatlararo  tavsifga  ega  bo’lib  bitta 

mamlakat bu masalani hal etolmaydi. 

SHuni ta‘kidlash joizki, ekologiya va tabiiy fanlarning rivojlanish 

tarixini  yoritish,  ochilmagan  qirralarini  aniqlash  va  uni  kelajak 

avlodga  yetkazish  bugunning  dolzarb  masalasiga  aylanmog’i 

darkor.