«26 m odda» deb nom langan bu dastur Buyuk Ispan im periyasini tuzish
orqali yangi tartib o ‘rnatishni targ‘ib etadi. Shu tariqa m am lakatda siyosiy
totalitarizm va kuchli davlat m ashinasiga sig‘inish qaror toptirildi.
x .
,
‘ l h
'
I F ashizm tobora c h u q u r ildiz ota boshlagan bir
a q ron i g a a asi
|
so*j kuchiar birlashish zarurligini anglab
yetdilar. 1936-yil 15-yanvarda ular xalq fronti haqida bitim im zoladilar.
Xalq fronti o ‘zining saylov oldi dasturida saylovchilarga siyosiy m ah-
buslarni afv etishga, ishdan b o ‘shatilganlarni ishga tiklashga, repressiya
aybdorlarini jazolashga, arm iya va davlat apparatini dem okratlashtirishga,
dehqonlarga soliq va ijara haqini kam aytirishga, ishsizlikni tugatish uchun
ja m o a t ishlarini tashkil etishga, ijtim oiy sug‘urta to ‘g ‘risidagi q o n u n n i
tiklashga va’da berdilar.
1936-yil 16-fevralda parlam entga b o iib o ‘tgan saylovda Xalq fronti
g ‘alaba qozondi. Xalq fronti hukum ati o ‘z v a’dalarini bajarishga kirishdi.
M asalan, agrar islohot b o ‘yicha 1936-yilning iyuligacha d ehqonlar 700 ming
gektardan ortiq yer oldilar. Xalq fronti hukum atining ch uqu r islohotlari
yirik sarm oyadorlarni, cherkovni, katta yer egalarini, harbiy generalitetni
tashvishga solib q o ‘ydi. U lar m am lakatda harbiy to ‘ntarish o ‘tkazishga
tayyorgarlik ko ‘rdilar. G itler va M ussolini ularni q o ila b -q u w a tla sh g a va’da
berdilar.
1936-yilning 17-iyul kuni harbiylar M arokashda isyon boshladilar. 18-
iyulda isyon Ispaniya hududiga ko‘chdi. S hu tariqa, Ispaniyada fuqarolar
urushi boshlandi. A rm iyaning 80 foizi isyonchi fashistlar tarafiga o ‘tdi.
Isyonga general F. F ranko (1892— 1975) rahbarlik qildi. Ispaniya qonuniy
hukum ati respublikaning konstitutsiyaviy tuzum ini him oya qilish yuzasidan
shoshilinch c h o ra la r k o ‘ra boshladi. 300 m ing kishilik respublikachilar
armiyasi tuzildi. F uqarolar urushi taqdirini G erm an iya va Italiyaning ara-
lashuvi hal etdi. U lar o ‘z harbiy kuchlarini F. F rankoga yordam ga yubor-
dilar (jami 365 m ing kishi). AQSH «betaraflik», Buyuk Britaniya va F ran -
siya Ispaniya ishlariga «aralashmaslik» y o iin i tutdilar. N atijada respublika-
chilar chetd an qurol sotib olish im konidan m ahrum b o id ila r. Yevropa
davlatlaridan, shu ju m la d an Sovet davlatidan k o ‘ngilli qism lar kelib, Ispa-
niyaning qonuniy hukum ati tom onida turib urush harakatlarida qatnashdilar.
Shunday og‘ir sharoitda ham hukum at (Largo Kabalero) islohotlarini
davom ettirdi. Birgina 1936-yilning 7-oktabridan, dekretga ko ‘ra, d ehqo nlar
va chorakorlarga 5,5 mln. ga yer berildi, basklarga milliy avtonom iya e i o n
qilindi, oziq-ovqat m ahsulotlariga q a t’iy narx belgilandi.
1936-yil sentabrda isyonchi fashistlar m am lakat
poytaxti M adridga hujum boshladilar. Fashistlar
harbiy aslaha sifati va m iqdori jih a tid a n katta
ustunlikka ega edi. R espublikachilar ularga qarshi m ardonavor jang qildilar.
Biroq kuchlar teng em as edi. Fashizm g‘alaba qozondi. 1939-yil 28-m artda
M adrid egallandi. G ‘arb davlatlari F. F ranko hukum atin i darhol tan oldilar.
Do'stlaringiz bilan baham: