Ayni paytda urush Fransiyani G ‘arbiy Yevropaning birinchi davlatiga
ham aylantirdi. Elzas va Lotaringiyaning qaytarilishi, Saar viloyati ustidan
Fransiya nazoratining o ‘matilishi m am lakatning bundan keyingi taraqqiyotida
ju d a katta ijobiy rol o ‘ynadi. Yangi iqtisodiy hududlar Fransiya m etallurgiya
sanoati qudratini 75 foizga oshirdi.
B undan tashqari, Fransiya hukum ati vayron b o ‘lgan xo‘jalikni tiklash
masalasiga ham jiddiy e ’tibor berdi. Bu m aqsad uchun toMangan 100 mlrd
m arkaga yaqin tovon sanoatni texnologiya jihatidan qayta qurish im konini
berdi. Bularning bari m am lakatni yanada industrlashtirish uchun qudratli
om il b o lib xizm at qildi, oxir-oqibatda Fransiya agrar-industrial davlatdan
industrial-agrar davlatga aylandi.
T em ir rudasi qazib chiqarish b o ‘yicha Fransiya Y evropada birinchi
o ‘ringa chiqdi. Q udratli banklar («M irabo», R otshildlar oilasi, ak a-uk a
L azarlar, M alle kabi) paydo b o ‘ldi. S an o atn in g yetakchi tarm o q larid a
«Reno», «Sitroyen», «Pejo», «Simka» kabi ulkan kom paniyalar tashkil topdi.
Shu bilan barobar m am lakatdagi katta m iqdordagi m ayda korxonalar
ham saqlanib qoldi. U lar barcha sanoat m ahsulotining deyarli 50 foizini
ishlab chiqardilar. Q ishloq x o ‘jaligida ham tu b o ‘zgarishlar yuz berdi.
C hunonchi, katta yer egaligi salm og‘i kuchaydi. Masalan, jam i xo‘jaliklarning
3,3 foizini tashkil etgan 40 gektardan ortiq yerga egalik qiluvchi x o ‘jaliklar
q o lid a ekin m aydonlarining 45,6 foizi to ‘plandi. U lar urushdan oldin atigi
2,6 foiz ekin m aydoniga egalik qilardilar, xolos.
Urush tufayli Fransiya m ustam lakachi imperiyasi yanada kengaydi. Suriya
va Livanda Fransiya nazorati o ‘rnatildi (U la r sobiq Turkiya im periyasi
m ulklari edi). Shuningdek, Fransiya G erm aniyaning Afrikadagi m ustam -
lakalari — T ogoning bir qism i va K am erunga ega b o ‘ldi.
Fransiya jam iyati ichki hayotida shovinizm kayfiyati nihoyatda kuchaydi.
Vaqtli m atbuot «N em islar ham m a narsa uchun haq to ‘lashlari kerak» shiorini
keng targ ‘ib etdi va m am lakatdagi m illatchi kuchlar G erm aniyani m um kin
qadar kuchsizlantirishga urindilar.
Ayni paytda Fransiya Sovet Rossiyasiga qarshi chet el im periyasining
eng faol tashabbuskorlaridan biri b o ‘ldi. C hunki Rossiyaga bergan qarzlari
taqdiridan nihoyatda tashvishga tushib qolgan edi.
Fransiya hukm ron doiralarining bosh m aqsadi Fransiyani Y evropaning
eng qudratli, Yevropa m am lakatlari orasida hal qiluvchi so‘zni aytuvchi
davlatga aylantirish edi.
1919-yiI n o y ab r oyida urushdan keyin birinchi
m arta parlam entga saylov o ‘tkazildi. Saylovgacha
o ‘ng p artiyalar «M illiy blok» deb ataluvchi itti-
foqqa birlashdi. Blokni o ‘ta o ‘ng p artiy alar —
«M illiy respublikachilik partiyasi», «R espu b lik ach i-d em o k ratik partiya»
— tuzgan edilar. R adikallar va R espub likachilar partiyalari ularga q o ‘shil-
gan.
Do'stlaringiz bilan baham: