Э. Шодмонов, Д. Бабабекова, Б. Турсунов корхона иқтисодиёти ва инновацияларни бошқариш

25.2.1-жадвал 
Маҳсулотнинг ишлаб чиқариш циклининг давомийлик муддатининг 
таҳлили 
Маҳсулот 
тури 
ДМС норма-соатда 
ДМС нинг базис давридан фарқланиши 
Жами 
Шу жумладан ўзгариш сабаби 
базис 
давр 
ҳақиқатда 
норма- 
соат 
% 
Конструк-
цияси 
техника ва 
технологияси 
ишлаб 
чиқариш ва 
меҳнатни 
ташкил 
этиш 
А 
3,36 
3,24 
-0,12 
-3,6 
0,2 
-1,3 
-2,5 
Б 
7,13 
6,39 
-0,74 
-10,4 
-2 
-3,4 
-5 
Корхонанинг ташкилий-техник ва молиявий ресурсларидан фойда-
ланиш резервларини аниқлаш муҳим аҳамиятга эга. Резерв-лар ўз моҳиятига 
кўра бир-биридан қуйидагича фарқланади: 

---

а) маҳсулот ҳажмини ошириш, унинг ассортименти ва струк-турасини 
такомиллаштириш резервлари; 
б) маҳсулот таннархининг харажат элементлари ва моддалари бўйича 
пасайтириш резервлари; 
в) фойдани ошириш, молиявий ҳолатини мустаҳкамлаш бўйи-ча 
резервлар; 
г) сотишдан кўрилган рентабеллик, баланс активи. Капитали-нинг 
рентабеллигини ошириш резервлари. 
 
25.3. Меҳнатга ҳақ тўлаш ва меҳнат жамоасининг ижтимоий шароити 
ҳолатининг комплекс таҳлили 
Меҳнатни ташкил этиш даражаси, корхонанинг меҳнат ре-сурслари 
билан таъминланиши ва улардан самарали фойдаланиш кўрсаткичлари, 
барча ишларнинг ҳажми ва уларнинг ўз муддатида бажарилиши ўз аксини
маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми, таннар-хи, фойда ва бошқа иқтисодий 
кўрсаткичларда топади. 
Меҳнатни 
ташкил 
этишнинг 
комплекс 
таҳлилида 
қуйидаги
кўрсаткичлар ҳисоб-китоби амалга оширилади. 
– меҳнатни фонд билан қуролланиши; 
– асосий ва ѐрдамчи ишчиларнинг тўғри жойлашиши; 
– меҳнатни илмий жиҳатдан ташкил этиш; 
– ишчи ўринларининг эргономика талабларига мос келиши; 
– ишлаб чиқаришни бошқарувида ходимларнинг фаол қатна-шиши 
учун қулай шарт-шароитлар яратилиши. 
Меҳнатнинг техник жиҳатдан қуролланиш кўрсаткичлари: 

---

сони
бўйича
рўйхат
нг
Ходимларни
иймати
нинг
воситалари
Техника
уролланиши
билан
техника
нг
Ходимларни
сони
бўйича
рўйхат
нг
Ходимларни
соат
квт
уввати
электр
сарфланган
да
Фойдаланиш
уролланиши
билан
уввати
электр
Ходимларни
сони
бўйича
рўйхат
Ходимларни
иймати
йиллик
ўртача
фондларини
ариш
чи
ишлаб
Асосий
уролланиши
билан
фонд
нг
Ходимларни
і
і
і
і
і
і
к
і




,
;