Э. Шодмонов, Д. Бабабекова, Б. Турсунов корхона иқтисодиёти ва инновацияларни бошқариш

18.4.2-расм. Ишлаб чиқариш корхоналари таваккалчилигининг 
ички ва ташқи омиллари. 
Саноат корхоналари учун яна бир муҳим таваккалчилик турларидан 
бири кредит таваккалчилиги ҳисобланади. Кредит таваккалчилиги, фирма 
фаолиятини ташқи маблағлар асосида молиялаштириш натижасида, 
инвесторлар олдидаги ўзининг молиявий мажбуриятларини бажара олмаслик 
имкониятлари билан боғлиқдир. Кредит таваккалчилиги билан кредиторлар: 
банк ва бошқа молиявий ташкилотлар мол етказиб берувчилар ва 
акциядорлар ўртасида юзага келиши мумкин.
Кредит рискининг юзага келишига сабаб, кредит олувчининг 
инсофсизлиги, яъни маблағларни ўз шахсий эҳтиѐжларига ѐки бўлар-бўлмас 
ишларга сарфлаб юбориши натижасида кредит олган корхонанинг рақобатга 
дош бера олмаслиги; нохуш иқтисодий коньюнктура фирма раҳбарининг 
омилкор эмаслиги, шунингдек, тадбиркорлар фаолиятига молиявий, тармоқ, 
инвестицион, инновацион рисклар ҳам ўз таъсирини кўрсатади
3
.
3
Первозванский А.А., Первозванский Т.Н. «Финансовый риск: расчет и риск» М., «Инфра-М». С 87. 1999 г 

---

Корхоналар рискларини бошқариш ҳозирги шароитда Ўзбекистонда авж 
олиб бораѐтган кичик ва хусусий бизнес тадбиркорлари фаолиятини 
самарали, унумли бошқариш энг муҳим, долзарб муаммо эканлигини ҳисобга 
олиб, халқаро ҳуқуқий муносабатларни ва мамлакат ичидаги иқтисодий-
ҳуқуқий асосларни, миллий хусусиятларни чуқур билишлари ва амалда 
қўллашлари лозим бўлади. Бунинг учун керакли консултациялар олиш - 
(маслаҳат берувчи) компаниялардан ва банклар қошидаги ҳамда товар ишлаб 
чиқарувчилар ҳамда тадбиркорлар палатаси қошидаги мутахассислар билан 
маслаҳатлашишлари, компютер орқали «Интернет» ахборотларидан 
фойдаланиш ҳар бир тадбиркорнинг биринчи навбатдаги бурчи бўлиб 
қолмоғи мақсадга мувофиқдир. Корхона ўз фаолиятини самарали, хавф-
хатарсиз амалга оширишни бошқарар экан, жаҳонда тез ўзгариб бораѐтган 
иқтисодий, сиѐсий жараѐнларни ва мамлакат ичидаги ўзгарувчанлик 
ҳолатларини ҳар доим ўрганиб бориши тадбиркорлик фаолияти учун катта 
самара беради.