E nerge t ikas I a. I. Karshibayev

4.3. Isitish tizimlarining samaradorligini oshirish 
Sanoat korxonalarida issiqlik manbalari bug‗li va suvli qozonlar 
hisoblanadi. Bunda issiqlik uzatuvchi bug‗ yoki issiq suv yordamida 
issiqlik uzatiladi.
Soddalashtirilgan qozonli o‗rnatmalarning issiqlik balansi quyidagi 
ifoda orqali aniqlanadi: 
T
П
ДГ
К
Q
Q
Q
Q

 
 
(4.1) 
Bu yerda, 
T
Q
- yoqilg‗i yoqishda chiqayotgan issiqlik, Q
p
- qozon 
o‗rnatmasida ishlatiladigan foydali issiqlik, 
ДГ
Q

- tutunli gazning issiqlik 
isrofi; 
К
Q

- qozon o‗rnatmasi devori orqali chiquvchi issiqlik isrofi. 
Bular qozonning F.I.K. ini oshirish va uning energetik samaradorligini 
oshirish hisoblanadi. Birinchisi – chiquvchi gaz issiqligini foydali

---

233 
ishlatish. Bunda chiquvchi gaz issiqligi yordamida suv va boshqa 
narsalarni isitish mumkin. Bunday o‗rnatmalar yoqilg‗ini 5-6 % ga tejashni 
ta‘minlaydi. Ikkinchisi – qozon devorlari orqali chiquvchi issiqlik isrofini 
kamaytirish maqsadida qozonni issiqlik izolyatsiyasi bilan o‗raladi. Bu 
ishni bajarish uchun faqatgina yetarli va kattaroq xarajat talab etiladi.
4.2-rasmda qozon devorining qalinligi devor orqali o‗tuvchi 
solishtirma issiqlik isrofiga bog‗liqlik grafigi ko‗rsatilgan.