E. Ismailov, N. Mamatkulov, G’. Xodjayev, Q. Norboev biofizika va radiobiologiya

Tayanch iboralar: 
diffuziya, gradiyent, konveksiya, impuls, termos,
kopilyar, lipid.
Xulosalar
Ko‟chish hodisalarni bilish tirik organizmda va atrof muhitda bo‟layotgan 
jarayonlarni to‟liq tushinish uchun muhim hisoblanadi. Tirik organizmda 
ovqatning hazm bo‟lib energiyaga aylanishi, organizmni kislorod bilan 
ta‟minlash diffuziya tufaylidir. Issiqlik mahsuldorlikni aniqlash, uni doimiy 
saqlash, chorva mollari samaradorligini oshirishda muhim rol o‟ynaydi. 
Molxona va parrandaxonalarda haroratni doimiy saqlash, ularni shamollatib 
turish ham juda muhim masala hisoblanadi. 
 
Test savollari 
1. Keltirilgan formulalarning qay biri diffuziya (Fik) qonunini ifodalaydi?
a)
ma
F

b)
t
S
dx
ds
D
M




c)
t
S
dx
dT
к
Q





---

183 
d)
S
dx
d
F




2. Diffuziyada qaysi fizik kattalik ko‟chadi? 
a)
energiya;
b)
harorat;
c)
impuls;
d)
massa.
3. Quyidagi formulalarning qaysi biri issiqlik o‟tkazuvchanlik (Furye) 
qonunini ifodalaydi? 
a)





3
1
D
b)
t
S
dx
dq
D
M




c)
t
S
dx
dT
K
Q




d)
S
dx
d
F





4. Issiqlik o‟tkazuvchanlikda qaysi fizik kattalik ko‟chadi? 
a)
tezlik;
b)
zichlik;
c)
energiya;
d)
massa.
5. Issiqlik o‟tkazuvchanlik hodisasi sodir bo‟lishi uchun qaysi fizik 
kattalikning gradiyenti mavjud bo‟lishi kerak? 
a)
zichlik;
b)
harorat;
c)
tezlik;
d)
energiya.
6. Hayvonlardagi jun qatlamining asosiy vazifasi nimadan iborat? 
a)
issiq va sovuqdan himoya qilish; 
b)
sovuqdan himoya qilish;
c)
issiqdan himof qilish; 

---

184 
d)
tabiatning in‟omi. 
7. Ichki ishqalanish (Nyuton) formulasini ko‟rsating? 
a)
t
S
dx
dq
D
M




b)
t
S
dx
dT
K
Q




c)
S
dt
d
F




d)




3
1
D
8. Yopishqoqlik koeffisiyenti SI tizimda qanday birliklarda o‟lchanadi? 
a)
Puaz
b)
Pa s. 
c)
s
m
kg

/
d)
m/s
2
9. Ko‟chishning qanday turlarini bilasiz? 
a)
issiqlik o‟tkazuvchanlik;
b)
diffuziya;
c)
ichki ishqalanish;
d)
hammasi to‟g‟ri. 
10. Quyidagi formulalardan qay biri Vant-Goff qonunini ifodalaydi? 
a)
qgh


b)
M
cRT


c)
V
RT



d)
W
n
0
2
3


11. Sirt taranglik koeffisiyenti deb nimaga aytiladi? 
a)
yuza birligiga ta‟sir etuvchi kuchga; 
b)
kontur uzunligiga ta‟sir etuvchi kuchga; 
c)
yerning tortish kuchiga; 

---

185 
d)
og‟irlik kuchiga. 
12. Yog‟ to‟qimasi issiqlik o‟tkazuvchanlik koeffisiyenti qiymatini 
ko‟rsating? 
a)
K
m
Vt

024
,
0
b)
K
m
Vt


025
,
0
c)
K
m
Vt

40
d)
K
m
Vt

10
13. Qish vaqtlarida molxonalarda 100 kg massali mollar uchun necha metr 
kub havo almashtirish zarur? 
a)
7 m
3
/soat 
b)
17 m
3
/soat 
c)
27 m
3
/soat 
d)
3 m
3
/soat 
14. Issiqlik muvozanati nima? 
a)
tizimga berilgan issiqlik miqdori; 
b)
tizimga kelgan va sarf bo‟lgan energiyalarning tengligi; 
c)
tizim va tashqi muhit haroratlarining tengligi; 
d)
tizimning sarf qilgan energiyasi. 
15. Jyuren formulasini ko‟rsating? 
a)
pgr
h


cos
2

b)
r
p

2


c)
pgh
p

d)
M
CRT
p
