E. I. Musaboyev, A. Q. Bayjanov Yuqumli kasalliklar epidemiologiya va parazitologiya Tibbiyot kollejlari uchun o ‘quv qo ‘llanma «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»

Yuqumli kasalliklarga tashxis qo‘yishning asosiy usullari bo‘yicha testlar va vaziyatli masalalar

1. 
   Tekshirish materiali sifatida qon (zardob) olib serologik reaksiya qo'yish mumkinmi?
   

A) ha; B) yo'q.

2. 
   Bemor o'tirgan holda lumbal punksiya o'tkazish mumkinmi? A) ha; B) yo'q.
   
3. 
   Rektoromanoskopiya yordamida meningokokk infeksiyasiga tashxis qo'yish mumkinmi?
   

A) ha; B) yo'q.

4. 
   Mikroorganizmlarni bevosita aniqlash usulini belgilang.
   

A) rentgenologik; B) biologik; C) biokimyoviy; D) serologik; E) bakteriologik.

5. 
   Mikroorganizmlarni bilvosita aniqlash usulini belgilang.
   

A) serologik; B) bakterioskopik; C) bakteriologik; D) bio- logik; E) A va D.

6. 
   Bakterioskopik tekshirish qaysi kasallikda ko‘proq ishlatiladi?
   

A) bezgak; B) virusli gepatitlar; C) OITS; D) A va B; E)

to‘g‘ri javob yo‘q.

7. 
   Biologik tekshirish deganda nimani tushunasiz?
   

A) materialni ekish; B) surtmani mikroskopda ko‘rish; C) be- mordan anamnez yig‘ish; D) materialni tajriba hayvonlariga yuq- tirish; E) B va C.

8. 
   Agglutinatsiya reaksiyasi qanday reaksiya turiga mansub?
   

A) baktekrioskopik; B) bakteriologik; C) biologik; D) sero- logik; E) A va C.

9. 
   Bakteriologik usul qaysi kasallikda qo‘llanilmaydi?
   

A) salmonelloz; B) dizenteriya; C) quturish; D) meningit; E) qorin tifi.

10. 
    Qanday reaksiya turi serologik reaksiyaga kirmaydi?
    

A) agglutinatsiya reaksiyasi; B) presipitatsiya reaksiyasi; C) komplementni bog‘lash reaksiyasi; D) teri-allergik reaksiyasi; E) immunoflyuoressensiya reaksiyasi.

11. 
    Teri-allergik sinamasi qo‘yish bo‘yicha noto‘g‘ri javobni belgilang.
    

A) allergen (antigen) dan foydalaniladi; B) 0,1 ml miqdorda yuboriladi; C) bilakning kaft sohasiga qo‘yiladi; D) mushak orasiga qilinadi; E) natijasi 24—48 soatdan keyin ma’lum bo‘ladi.

12. 
    Orqa miya punksiyasi asosan qaysi kasallikda o‘tkaziladi?
    

1. 
   vabo; B) meningit; C) virusli gepatitlar; D) dizenteriya; E) bezgak.
   

13. 
    Normada orqa miya suyuqlig‘iga xos bo‘lmagan belgini ko‘r- sating.
    

1. 
   suyuqlik tomchilab chiqadi; B) suyuqlik loyqa; C) suyuqlik tiniq; D) suyuqlik bosim bilan chiqadi; E) B va D.
   

14. 
    Epidemiologik anamnez orqali nimalarni aniqlab olish mumkin?
    

1. 
   bemorlar bilan aloqada bo‘lganligi, oilada nechanchi farzand, ota-onalarida qanday kasalliklar mavjudligi, yurak, nafas, nerv va siydik ajratish sistemasidagi o‘zgarishlar;
   
2. 
   qon, najas, siydik va orqa miya suyuqlig'idagi o'zgarishlar, EKG ma’lumotlari, mikroorganizmlarni bakteriologik usulda o'stirish, chet ellarda bo'lganligi;
   
3. 
   bemorlar yoki kasal hayvonlar bilan aloqada bo'lganligi, ilgari og'rigan yuqumli kasalliklari, o'tkazilgan profilaktik em- lashlar, kasbi (masalan, chorvador, sut sog'uvchi);
   
4. 
   kasal hayvonlar bilan aloqada bo'lganligi, oilada yuqumli kasalliklar bilan kasallanganlar borligi, auskultatsiya, perkussiya va palpatsiya ma’lumotlari;
   
5. 
   yuqumli kasalliklar yuqishi mumkin bo'lgan joylarda bo'l­ganligi, kasbi — chorvador, sut sog'uvchi, uchuvchi, yurak, nafas yo'llari, nerv sistemasini tekshirish orqali aniqlangan ma’lu- motlar.
   

15. 
    Bakterioskopik usul bu
    

1. 
   tekshirish materialini tajriba hayvonlariga yuborish orqali ularni zararlashdir, bu usul tekshirishning bilvosita usuliga misol bo'ladi va natija tez muddatda olinadi (masalan, botulizmda);
   
2. 
   tekshirish materiallarini har xil oziq muhitlariga ekib ularni o'stirish va mikroskopda tekshirish usulidir, bu usul tekshirishning bevosita usuliga misol bo'ladi (masalan, salmonellozda);
   
3. 
   bakteriyalarning organizmga tushishi natijasida qonda va siydikda kuzatilishi mumkin bo'lgan umumiy o'zgarishlarni aniq­lash bo'lib, bu usulda qon, siydik va najasning umumiy tahlili qilinadi;
   
4. 
   qon zardobidagi kasallikka qarshi antitelolarni aniqlash usuli bo'lib, bu usul tekshirishning bilvosita usuliga kiradi (masalan, qorin tifida);
   
5. 
   yuqumli kasalliklar qo'zg'atuvchilarining bo'yalgan prepa- ratlarini mikroskopiya qilish usulidir (masalan, bezgak kasalligida).
   

16. 
    Tekshirishning allergik sinamalar usuli bu
    

1. 
   tekshirish materiali hisoblangan qon tarkibidagi antitelolarni agglutinatsiya reaksiyasi yordamida tekshirishdir;
   
2. 
   organizmga (teri ichiga) qo'zg'atuvchi antigenini kiritish orqali tekshirish bo'lib, natijasi odatda 24—48 soatdan keyin tekshiriladi;
   
3. 
   antibiotiklar yuborishdan oldin organizm sezgirligini aniq- lash uchun qo'yiladigan teri-allergik sinamasidir;
   
4. 
   bemor allergik holatga (masalan, shokka) tushgan vaqtda o'z vaqtida allergenni aniqlash va bunga to'g'ri yordam ko'rsatishdir;
   
5. 
   har xil yuqumli kasalliklarda teriga allergik toshmalar toshib, toshmalar shakli va kattaligiga qarab kasallikka tashxis qo'yish usulidir.
   

1.