E. I. Musaboyev, A. Q. Bayjanov Yuqumli kasalliklar epidemiologiya va parazitologiya Tibbiyot kollejlari uchun o ‘quv qo ‘llanma «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»

Immunoprofilaktika — bu immun preparatlar yuborish yo‘li bilan inson organizmini himoyalashdir. Immunoprofilaktika maqsa- dida ishlatiladigan preparatlar quyidagi guruhlarga bo‘linadi:

1. 
   sun’iy faol immunitet hosil qiladigan preparatlar;
   
2. 
   faol bo‘lmagan immunitet hosil qiladigan preparatlar;
   
3. 
   qo‘zg‘atuvchining o‘sish va ko‘payishini to‘xtatuvchi pre- paratlar.
   

Birinchi guruh preparatlarga vaksinalar va anatoksinlar kiradi.

• 
  a k s i n a l a r — faol immunitet hosil qilish maqsadida ishlatiladigan preparatlardir. Bu nom sigir (vacca — sigir)dan yuqumli material olib, undan chinchechakka qarshi vaksina yara- tishda foydalangan ingliz olimi Eduard Jenner sharafiga berilgan. Bu preparatlar yordamida immunizatsiya qilish — vaksinatsiya deyiladi. Vaksinalar maxsus tanlab olingan mikroorganizmlar shtammla- ridan tayyorlanadi. Bu shtammlar birinchi navbatda to‘liq immuno­gen xususiyatiga ega bo‘lmog‘i va odam organizmida yetarli miqdorda antitelolar hosil bo‘lishini ta’minlashi lozim.
  

Vaksinalar 2 xil bo‘ladi: tirik va o‘lik.