E. I. Musaboyev, A. Q. Bayjanov Yuqumli kasalliklar epidemiologiya va parazitologiya Tibbiyot kollejlari uchun o ‘quv qo ‘llanma «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»

Visseral leyshmanioz. Yashirin davri 3 haftadan 1 yilgacha (ba’zan 2—3 yil) davom etadi. Kasallik asta-sekin boshlanib, holsizlik, ishtaha pasayishi va taloqning ozroq kattalashishi kuza- tiladi. So‘ngra tana harorati 39—40°C gacha ko‘tariladi. Isitma egri chizig‘i odatda to‘lqinsimon xarakterda bo‘ladi. Bir sutka davomida tana harorati 2—3 marta yuqori ko‘rsatkichlargacha ko‘tariladi. U kuchli ter ajralishi bilan tushadi. Yuqori harorat vaqti-vaqti bilan subfebril harorat bilan almashib turadi. Visseral leyshmaniozning doimiy belgilari jigar va taloq kattalashishidir. Taloq qorinning uchdan ikki qismini egallashi mukin. Jigar taloqqa nisbatan kamroq kattalashadi. Paypaslaganda ikkita a’zo ham qattiqlashgan va odatda og‘riqsiz bo‘ladi. Limfatik tugunlar ham kattalashgan holda aniq­lanadi, og‘riq sezilmaydi. Isitma to‘lqinlari va remissiya davrlari bir necha kundan bir necha oygacha davom etadi.

Bemor ko‘zdan kechirilganda teri qoplamlarining anemiya sababli oqargani ko‘rinadi. Visseral leyshmaniozning ayrim ko‘rinishlarida buyrak usti bezlari zararlanishi tufayli teri to‘q tus oladi. Gemorragik sindromda petexial toshmalar toshadi. Bemor ahvoli og‘irlasha boradi, u oriqlab ketib, anemiya va leykopeniya kuchayadi. Kuchli rivojlangan leykopeniyada halqum va og‘iz bo‘shlig‘ida yarali-nekrotik o‘zgarishlar kuzatiladi.