E. I. Musaboyev, A. Q. Bayjanov Yuqumli kasalliklar epidemiologiya va parazitologiya Tibbiyot kollejlari uchun o ‘quv qo ‘llanma «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»


Patogenezi va patologik anatomiyasi



Download 1,2 Mb.
bet134/313
Sana11.01.2022
Hajmi1,2 Mb.
#348784
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   313
Bog'liq
2 5195056900663675278

Patogenezi va patologik anatomiyasi. Infeksiyaning kirish darvozasi yuqori nafas yo‘llari, ko‘pincha burun-tomoq hisoblanadi. Qo‘zg‘atuvchi kirgan joyda yallig‘lanish jarayoni rivojlanadi: shilliq qavatlar shishadi va shilliq ajralishi kuchayadi. Ko‘p hollarda patologik jarayon shu bilan cheklanadi, ya'ni meningokokkli nazofaringit rivojlanadi.

Meningokokk mahalliy to‘siqlardan o‘tib, ayrim hollarda qonga tushadi (bakteremiya) va butun organizm bo‘ylab tarqaladi. Qonda mikroblarning ko‘plab o‘lishi natijasida katta miqdorda endotoksin ajralib chiqadi va ular ta'sirida turli a'zo hamda to‘qimalar zararlanadi. Teri, buyrak, buyrak usti bezlari, ko‘zning tomirli pardasi, endokard, bo‘g‘imlar pardasi va boshqalar meningokokksemiyaning klinik belgilarini ko‘rsatadi.

Qo‘zg‘atuvchi qon oqimi va limfatik yo‘llar bilan miya pardalariga kiradi. Bosh hamda orqa miya pardalarida yashash va ko‘payish uchun qulay sharoit yaratadi. Bu miyaning yumshoq va o‘rgimchaksimon pardalarining yallig‘lanishi (meningit) ga olib keladi. Yallig‘lanish bir necha soatlardan keyin yiringli xarakterga ega bo‘ladi. Yiringli jarayon asta-sekinlik bilan bosh miyaning barcha qavatlarini egallaydi va orqa miya pardalaridan miya moddasiga ham kirishi mumkin. Bemor o‘limiga asosan miya shishi sabab bo‘ladi. O‘lim nafas falajlanishi tufayli kelib chiqadi.

Patologoanatomik jihatdan meningeal nazofaringitda tomoq devori tomirlarining qonga to‘laligi, qoplovchi epiteliy hujayralari shishi, limfoid follikulalar gipertrofiyasi kuzatiladi; traxeya vabronxlarda yallig‘lanish jarayoni namoyon bo‘ladi; meningokokksemiyada — qon tomirlari, ayniqsa mayda tomirlar kuchli zararlanadi, teri va shilliq qavatlarga, o‘pka, yurak mushaklari, buyrak usti bezlari, miya pardalari, miya moddasi va endokard ostiga qon quyiladi. Meningitda bosh miya yumshoq va o‘rgimchaksimon pardalari, xususan bosh miya moddasining o‘zgarishlari kuzatiladi.

Klinikasi. Yashirin davr 2 kundan 10 kungacha (ko‘pincha 4—6 kun) davom etadi. Meningokokk infeksiyasi klassifikatsiyasi

  1. K.Musaboyev (1965) tomonidan kiritilgan bo‘lib, bu klassifikatsiyaga asosan uning quyidagi turlari farq qilinadi: 1) lokalizatsiyalangan shakllari (meningokokk tashuvchanlik, o‘tkir nazofaringit va meningokokkli cheklangan pnevmoniya); 2) tarqalgan shakllari (meningokokksemiya, meningit, meningoensefalit va aralash shakli); 3) kam uchraydigan shakllari (endokardit, poliartrit, septik pnevmoniya, iridosiklit).

Meningokokk tashuvchanlik qech qanday klinik belgilarsiz kechadi (sog‘lom tashuvchanlik).


Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish