Э. Х а и п о в Чизмакдасеир узбекистон республикаси


5-боскич 2.3. Одам боши тасвири



Download 2,38 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/38
Sana29.03.2022
Hajmi2,38 Mb.
#515652
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   38
Bog'liq
chizmatasvir (1) (Восстановлено 1)

31


5-боскич
2.3. Одам боши тасвири
Бу вазифада аввалги постановкада урганган билимлардан 
фойдаланган холда, хамма деталларнинг тугри жойлаштирилиши 
ва нисбатлари, ракурси, шаклига ахамият бериб, нур ва соя 
воситаси ёрдамида деталларни аник, тугри ва тугалланган холда 
ишлаб чщ мок керак.
32


Одам бошининг чизматасвири
Чизматасвир 
устида 
ишлашнинг 
амалий 
тажрибасини 
эгаллаган ёш рассом якуний натижани олдиндан кура билиш 
куникмасига эга була бошлайди. 
Олдиндан кура билиш 
куникмасига баъзилар уйлаганидек, хар ким уз холича эмас, балки 
педагог ёрдамида, бутун тасвир куриш жараёнини боскичма- 
боскич узлаштириш натижасидагина эга булиши мумкин.
Биринчи боскич - когоз юзасида тасвирнинг композицион 
жойлашиши, бош шаклининг умумий характери ва нисбатларини 
белгилаш. Боскичли чизматасвирни ишлашга киришишдан олдин 
натурани хар тарафидан к^риб чикиш ва мазкур бошнинг 
характерли хусусиятларини белгилаб олиш, энг кизикарли 
нуктани танлаб олиш ва ушбу нуктадан тасвир кандай к^ринишга 
эга булишини тасаввур килиб олиш зарур. Бунинг учун турли 
нукталардан туриб бир катор композицион хомаки каламчизгилар 
бажариш, улардан энг макбулини танлаб олиб, жойни танлаш 
лозим.
33


Кдламни когоз устида енгилгина, босмасдан харакатланиб, 
натуранинг композицибн тузилишини, бошнинг умумий шаклини 
белгилаб оламиз. Композицион ечим устида ишлаб туриган холда, 
бош чизматасвири тузилади. Бу перспектива конунини тугри хал 
килишга ёрдам беради. Тасвирни когоз устида жойлаштириб 
булингандан сунг, бош шакли характерини, бошнинг холатини, 
унинг буйин ва елка кенглиги билан бошланишини аниклаш 
лозим.
Иккинчи боскич - перспектива ва анатомик тузилишни хи- 
собга олган холда бош шаклини чизикли-контруктив тасвирлаш.
Бош шаклини ишлашда шаклнинг конструктив асосини очиб 
бориб, калла суюклари билан асосланган шакл характерига хам 
аниклик киритиш лозим. Одам бошини тугри ва ишончли 
тасвирлаш кулов супрасининг тугри жойлашганлигига куп 
жихатдан боглик. Кулок чизматасвирини ишлаётганда кулок 
супрасининг пастки юмшок жойини жаг суяги унчалик ёпиб 
куймаслигини ёдда тутиш керак. Ёнок суяги усимтаси доимо 
кулок супраси уртасида жойлашган булади.
34


Шунингдек, бош шаклининг - лаб, бурун ва кузлар хдракатига 
хам диккат билан эълон беринг. Бош булакларининг характери 
бошнинг уз хусусиятига боглик ёки аксинча. Масалан, бу жуда 
узун ёки бу жуда киска юз дейилса, унга кисмлар хам тааллукли 
булади. Баъзиларнинг бурни хаддан ташкари кийшик, узун ва 
осилган, бошкаларники эса аксинча, жуда калта, кеккайган, калин, 
кулупнайсифат, пучук ёки пешона чизигидан хаддан гашкари 
туртиб чиккан булади.
Бундай диккат билан кузатиш чизматасвир ишловчига тасвир- 
да моделнинг индивидуал хусусиятлари ва портрет ухшашлигини 
очиб бериш имконини беради.
Учинчи боскич - туе бериб шаклни б^лаклаштириш. Одам- 
нинг тирик бошини тасвирлаш жараёнида купчилик талабалар, 
шаклни булакни ишлаш, тасвирнинг бадиий ифодали чикишда 
унинг булакларини умумлаштира олишларига боглик. Шаклга 
булак ишлов 
бериш чизматасвирнинг ифодали чикишини 
оширади. Ишнинг бу боскичида бош шакли ва унинг булакларига
35


аниклик кирита бориб, туе бериш масаласини хал килиш учун хам 
аеое тайёрлашингиз керак.
Академик чизматасвирда нафакат шаклнинг тугри тасвирлан- 
ганлиги, балки унинг ифодали чивданлиги хам кадрланади. 
Чизматаевирдаги ифодалилик туе бериш вазифасининг канчалик 
тугри хал этилганлигига хам куп жихатдан боглик булади.
“Туе” дейилганда бир ёруглик манбаига караб предмет 
юзаеига ёругликнинг микдори ва сифатини ва шу жием рангини 
тушунамиз. 
Жиемнинг алохида юзлари 
ёритилганлигининг 
узгариши уларнинг ёруглик манбайига нисбатан кенгликдаги 
холатига боглик булади. Туе ёруглик манбаининг характери 
(табиий - куёш, ой нури, электр лампочкаси, шам) ва ёруглик 
тушаётган жием ранги билан улчанади.
Туртинчи боскич - материаллилик хуеуеиятларини хал этиш 
ва ишга якун яеаш - умумлаштириш.
Шаклга туе бериш ва материалиликни зоча бориб, еекин-аета 
соч, кош, муйлов ва кийимлар туеини кучайтирамиз. Бу - юз, соч,
36


кастум кабилар хусусиятини очишга ёрдам беради. Чизматасвирда 
материаллиликни оча бориб, шаклнинг пластик характеристика- 
сини аникрок ифодалашга харакат килиш.
Охирги боскичда килинган ишга умумий якун ясаш керак. Шу 
ернинг узида тасвирнинг холатини тез-тез текшириб бориш лозим. 
Килинган ишга якун ясаш бош нисбатлари, шакл характера, хджм 
ифодасининг ишончлилиги ва туе бериш нисбатларининг тугри 
эканлигини текширишдан бошланади.
Энг аввало, тасвирнинг уйгунлашувини текшириш керак. 
Шакл булакларини ишлаш жараёнида сиз тасвирни суриб юборган 
булишингиз, булакларнинг узаро богланиши йукотилган, шаклга 
туе бериш жараёнида анатомик тузилишга путур етган булиши 
мумкин, эхтимол бирор жойда унга янгитдан чизги бериш, контур 
буйича эса ифодани бурттиривчи чизик тортиш керак булади. 
Шунингдек, хар бир булак шакли характерини текшириб чикиш 
зарур, чунки улар нафакат бош шаклининг умумий структурасини 
тугри ифодалаш учун, балки одамнинг образли характеристи- 
касини хам бурттириб курсатиш учун хам керак.
Тасвир куришнинг методик кетма-кетлигини узлаштириб 
олиб, педагог талабага ишонч билан, узлуксиз, хар бир боскични 
алохида хал этилишини билган холда ишлаш имкониятини 
беради.

Download 2,38 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish