II БОБ
2.1. Чизматасвир фанини укитишда услубий курсатмалар
Талабаларнинг шакл тафаккурини устириш ва уларда касб ин-
тизоми, касб махоратини шакллантириш максадида I боскич, 1-
семестрда гипс моделлардан топшириклар бажариш максадга
мувофикдир.
Портрет чизматасвирини урганиш,
биринчи навбатда одам
бошининг анатомик гипс нусхасини ишлашдан бошланади. Кейин
антик давр хайкалларини тасвирлашга утиш мумкин. Геракл
(эр.авв. IV аср), Лакоон (эр.авв.И аср), Антиной (эр.авв.П аср), ёки
Микеланжелонинг Давид асарларидан бирини танлаб олиниб,
гипс нусха ишланади. Гипсли бош устида олиб бориладиган иш
жараёнлари куйидагилар:
A) Чизматасвирни композицион жойлаштириш:
Унда енгил чизгилар билан
бош харакати хусусиятлари
белгилаб олинади. Узок муддатли топширикни бажаришдан олдин
чизматасвирнинг жойлашувини топишда ёрдам берадиган хомаки
чизгилар ишлаш, чизилаётган бош планшет юзасига нисбатан
катта ёки кичик булиб колишидан, четга, пастга, тепага чикиб
кетишидан сакдаб, мутаносиб
композицион уринни топишни
таъминлайди.
Б) Тасвир майдонида нисбат- улчамлар тизимини яратиш:
Асосий мутаносибликни белгилаш, яъни турли кисмларнинг
бир - бирларига нисбатларини топиш, бунда асосий эътибор катта
шаклдан кичикрок шаклларга - булакларга утиш принципига риоя
килиш, шакл куринишларини аниклаш,
калла шакли анатомиясига
эътибор бериш, характер хусусиятини белгилаш керак булади.
B) Жисм ва жусса шаклидаги ишлар:
Кисмларга шакл беришда бир шаклнинг бопщасига утишини
кузатиш, асосий анатомик куринишлар ва уларнинг узаро
алокасини,
хакикий тон
(нур,
ярим
соя,
соя,
рефлекс)
муносабатларини топиш ва деталлар устида ишлашга жиддий
эътибор каратиш зарур булади. Якуний боскичда эса аввал
бажарилган ишларни умумлаштириш, тугатиш лозим.
21
I боскичда талабаларнинг асосий
урганиш мавзуси - одам
боши х,исобланади. Жонли бош устида ишлаш боскичлари ва
гипсли бош устида ишлаш боскичлари - айнан бир хил.
Постановкани чизматасвирнинг умумий конуниятларидан
келиб чикиб, бош суяги, юз мушаклари,
бошни турли томон ва
ракурсларда тасвирлаш жойлаштириш, куриш, катта нур ва соя
муносабатларини топиш, моделировка килиш, умумлаштириш,
тугатиш каби этапларга амал килинган холда бажарилади.
Талаба одам
боши тузилишини урганиши, хар хил холатларда
тасвирлай билиши ва шакл конструкцияси, характерини онгли
равишда диккат билан бажаришга эришмоги лозим. Тасвир
воситалари: чизик, нур, сояланиш,
узининг шахсий сояси, реф
лекс, тушаётган соя, туе (тон). Буларнинг хаммаси кейинчалик
портрет устида ишлаш учун асос булади.
Когоз юзасига композицион жойлаштириш, катталиги, унинг
жойлашув урнини енгил чизиклар
билан белгилаб олиш, улчамлар
мутаносиблигини аниклаш, юз кисмлари тузилишини белгиловчи
Do'stlaringiz bilan baham: