Э. ғозиев умумий психология

Фидоийлик хислатини баҳолаш шкаласи
Йўриқнома: Сиз қуйида бериладиган психологик вазиятларни ўқиб чиқинг ва ўзингизни шу дақиқада қандай фикрлаяпсиз, шунга қараб ўнг томондаги тегишли жавоб олдидаги рақамнинг тагига чизиб қўйинг.
Шкаладаги ҳар бир рақам бир баллни билдиради (масалан, 1-1 балл, 2-2 балл, 3-3 балл, 4-4 балл).

№		Асосан ҳеч қачон	Баъзан	Тезтез	Ҳамма вақт
1	2	3	4	5	6
	Иш вақти билан ишдан кейинги вақтнинг фарқига борасизми?	1	2	3	4
	Иш давомидаги юмушлар самараси сизни қониқтирадими?	1	2	3	4
	Ишхонангизни расмий манзилгоҳ деб ҳисоблайсизми?	1	2	3	4
	Бажарилмай қолаётган ишларни эртанги кунга қолдирасизми?	1	2	3	4
	Моддий етишмовчиликларни шахсий ҳисобингиздан тўлдиришга ҳаракат қиласизми?	1	2	3	4
	Ишхонада ва ундан ташқарида қўшган улушингизни расмийлаштиришни ёқтирасизми?	1	2	3	4
	Офисни ташқарисидан таъмирлашни бошлайсизми?	1	2	3	4
	Бир неча йўналишда иш юритишни истайсизми?	1	2	3	4
	Бошқа муассасалар билан низоли вазият юзага келса, хотиржам тура оласмзми?	1	2	3	4
	Иш юзасидан Сизни ортиқча безовта қилишса, ғашингизга тегадими?	1	2	3	4
	Телефон орқали хушхабар олсангиз ўзгача ҳолатга тушасизми?	1	2	3	4
	Ходимларингизнинг ёшига, меҳнат стажига аҳамият берасизми?	1	2	3	4
	Аёллар таъбининг нозиклиги кечинмаларингизга ўз таъсирини ўтказадими	1	2	3	4
	Шахслараро низолар ечимига эътибор берасизми	1	2	3	4
	Куч-қувватингизни аямасдан сарфлашга ўрганганмисиз?	1	2	3	4
	Бўш вақтингизни мақсадга мувофиқ ўтказишни режалаштирасизми?	1	2	3	4
	Иш вақтингиз чўзилиб кетишини ёқтирасизми?	1	2	3	4
	Объектив ва субъектив қийинчиликларга муносабатингиз бир хилдами?	1	2	3	4
	Иш юзасидан расмий ва норасмий ташрифлар Сизда қандай таассурот уйғотади?	1	2	3	4
	Муассасанинг бугунги аҳволи Сизни қониқтирадими?	1	2	3	4
	Истиқбол режа тузилишга ва уни рўёбга чиқаришга ҳаракат қиласизми?	1	2	3	4
	Захиралар ва имкониятлардан узлуксиз фойдаланишга интиласизми?	1	2	3	4
	Ходимларингиз турмуш шароити ва тарзи билан қизиқасизми?	1	2	3	4
	Фасллар алмашишига шахсий муносабатингизни билдирасизми?	1	2	3	4
	Келажак авлод баркамол ўсиши учун махсус чора ва тадбир қўллаш керакми?	1	2	3	4
	Ободончилик ишлари ташкилотининг расмий иши деб ҳисоблайсизми?	1	2	3	4
	қишлоқ хўжалиги ва унинг компанияси билан қизиққанмисиз?	1	2	3	4
	Юқори ташкилотларга таклиф ёки илтимос билан мурожаат қилганмисиз?	1	2	3	4
	У ёки бу номидаги муваққат компанияни баҳолайсизми?	1	2	3	4
	Сизнинг тасарруфингизда бўлмаган ташкилотлар фаолиятини яхшилаш ҳақида мулоҳаза юритасизми?	1	2	3	4
	Исрофгарчилик арзимаган бўлсада, лекин Сиз унга жиддий масала сифатида қарайсизми?	1	2	3	4
	Бўш вақтингиз ва ҳордиқ чиқаришингизда ишхона муаммолари хаёлингизга келадими?	1	2	3	4
	Жамоат иши билан ўта бандлигингиз шахсий армонни келтириб чиқарадими?	1	2	3	4
	Умрингизнинг асосий қисмини ишхонада ўтказишингиз ички норозиликни уйғотганми?	1	2	3	4
	Шахсий режалаштирилган ишингиз рўёбга чиқишига жамоат талаби ҳалал берса афсусланасизми?	1	2	3	4
	Ихтисослик бўйича рақибингизнинг муваффақиятлари Сизни ичдан қувонтирадими?	1	2	3	4
	Маҳаллангиз ҳаёти ва фаолиятида ҳам жонбозлик кўрсата олсизми?	1	2	3	4
	қайта лавозим эгаллаш имконияти берилса, худди шу амални танлаган бўлармидингиз?	1	2	3	4
	Кишиларнинг юриш-туришига, атрофга муносабатига ва маънавиятига разм соласизми?	1	2	3	4
	Фавқулоддаги вазиятда бор бисотингизни ҳадя қилишга тайёрмисиз?	1	2	3	4
	Вужудингиз билан ишга киришиб кетганингиздан чарчаш, саломатлик хаёлингиздан фаромуш бўладими?	1	2	3	4

Ушбу баҳолаш шкаласи ёрдамида олинган миқдорий натижаларни ҳисоблаш, уларнинг ишончлилик даражасини аниқлаш ва изоҳлаш қуйидагича амалга оширилади.
Тест, асосан икки қисмга, яъни тўғри (адекват, умумий фидоийлик) ва тескари (контр, индивидуал фидоийлик) таркибга ажратилади.
Сиз мазкур саволларнинг саноқ номерларига эътибор билан йиғиндисини ҳисобланг: 6, 9, 10, 15, 17, 18, 24, 25, 26, 27, 28, 30, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 39, 40, 41, Сўнгра қолган савол номерлари жавоби йиғиндисини ҳисобланг: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 11, 12, 13, 14, 16, 19, 20, 21, 22, 23, 28, 31, 38. Ҳар иккала йиғинди орасидаги тафовутга 35 рақамини қўшинг.
Тажриба қатнашчилари томонидан тўпланган максимал кўрсаткичнинг умумий йиғиндиси 164 балл қийматни, минимал 82 баллни, энг паст даража эса 41 баллни ташкил қилиши мумкин. Биз ишлаб чиққан жадвалга, яъни натижаларни ҳисоблаш принципига биноан қуйидаги даражаларга ажратилади:

1. 
   123 баллдан 164 баллгача-юксак даражадаги фидоийлик хислатига эга бўлган раҳбар;
   
2. 
   82 баллдан 123 баллгача-ўрта кўрсаткичдаги фидоийлик хислати мавжуд раҳбар;
   
3. 
   41 баллдан 82 баллгача-фидоийлик хислати паст даражадан раҳбар тоифаси намоён бўлади.
   

8. Ватанпарварлик ҳис-туйғусини баҳолаш мезонлари

Инсон ер куррасининг ҳокими, қудратли табиат томонидан инъом қилинган бетакрор неъмати, ақл-заковати билан мўъжизалар яратувчи, биосфера ва ноосфера тўғрисидаги бой билимлар, таассуротлар, тажрибаларнинг эгаси бўлишдан қатъи назар- у муайян фазонинг, вақтининг, ҳаракатларнинг ҳукмлиги остида ҳаёт ва фаолият кўрсатишга мослашган, узоқ ижтимоий-тарихий тараққиёт даврида унга одатланган. Инсон органик ва ноорганик дунё ажойиботлари, хоссалари ҳамда хусусиятларини ўзлаштирганлигига қарамасдан, у куч-қувват соҳиби, муқим заминда яшашга, уни авайлашга, сифат жиҳатидан ўзгартиришга, унга меҳр-муҳаббатини, салоҳиятини бағишлашга қарор қилган онгли зотдир.

Худди ана шу ижтимоий-тарихий тараққиёт палласининг синовларига бардош бериб, табиат офатларини енгиб, унга аждодлар ҳоки, хотираси олдида қасамёд қилинган, улуғланган муътабар замин Ватан деб аталади. Нафақат Ватаннинг бир қисм тупроғи, бир томчи суви, заррин нури, мусаффо ҳавоси, балки аждодларнинг тажрибаси, маънавияти, маданияти, донолар бисоти халқ, элат учун бутун қалб ҳароратини унга бахшида этади. Ўзбекистон ўзбекларнинг ва унда яшовчи бошқа халқларнинг она диёри ҳисобланиб, аҳолининг унга нисбатан илиқ, самимий ҳис-туйғулари вужудга келиши табиийдир.
Мустақил Ўзбекистон Республикасининг халқларида ватанпарварлик туйғусини шакллантириш ва уни баҳолашга ўргатиш болаларда, ўқувчи ёшларда, вояга етган кишиларда Ватанга муҳаббат, садоқат, ғурур каби юксак ҳислар таркиб топишига хизмат қилади.
қуйида республикамиз фуқароларида ватанпарварлик ҳиссининг шаклланганлик даражасини аниқловчи мезонлар тизимини ҳукмингизга ҳавола қиламиз. Мазкур тест-сўровда ҳис-туйғунинг мотиви (ҳаракатга келтирувчи туртки), иродавий жабҳаси (қатъиятлик), билишга оид томони (когнитивлик), хулқ-атворни бошқариш (регулятивлик) вазифаси қамраб олинган.
Йўриқнома. Диққат билан қуйидаги келтирилган гапларни ўқиб чиқинг ва асосан ҳар доим ўзингизни қандай ҳис қиласиз, сезасиз шунга мос келадиган ўнг томонда берилган жавоблар қаторидаги сон тагига чизиб қўйинг.
Тест-сўров шахснинг руҳий ҳолатларида ватанпарварлик ҳис-туйғусини вужудга келиш даражасини аниқлашга ёрдам беради.
Тест-сўров ёрдамида олинган миқдорий натижаларни қисқача изоҳлаш қуйидагича амалга оширилади.
Тест-сўров варақаси, асосан, икки қисмга бўлинади. Уларнинг биринчиси шахснинг ҳаяжонланиш даражасини кўрсатади, иккинчиси эса ҳиссий ҳолатларини.