E. Egamberdiev

Dunyo iqtisodiyoti amaliyoti
, lizingni kapital quyilmalarini moliyalashtirish, 
aniqrog’i loyihalardan investitsiya qilish vositasi sifatida yuqori samaradorlikka ega 

---

140
ekanligini ko’rsatadi. Masalan, 70-yillarda AQShda milliy ishlab chiqarish parkidagi 
barcha mashina va dastgohlarni qisqa vaqt mobaynida yangilanishi lizing yordamida 
amalga oshirilagan edi. 1973-1974 yillardagi energetikadagi krizis tufayli bahoni 
o’sishi natijasida tezda ma’naviy eskirgan asosiy ishlab chiqarish fondlari asosan 
lizing hisobiga yangilangan edi. 
70-yillar boshida dunyodagi ko’pgina etakchi banklar o’zida mahsus bo’limlar 
yoki kompaniyalarni ochdi. Ular mehnat vositalarini sotib olib turli xil 
kompaniyalarga ijaraga berishni boshlagan edilar. Masalan, 
«Siti benk»
o’zining 
lizing kompaniyasi va rivojlangan kapitalistik mamalkatlardagi shu’ba filiallari orqali 
«Interneshnl Xarvestr»
korporatsiyalsining yuqori quvvatli traktor texnikasini 
ijaraga bera boshlagan edi. 80-yillarda esa odatdagi texnikalarni ham ijaraga berilishi 
yo’lga qo’yildi. Mutaxassislarning hisobi bo’yicha korporatsiyalarning 10 foiz 
tarktori iste’molchiga banking lizing kompaniyasi orqali borib tushadi. 
«Daymler 
Bents», «Siti Benk» va «Cheyz manxetten», «Benk» 
yuzida (v litse)
 
«Daymler Bents», «RENO», «Volvo»
nomli 
§arbiy Evropa
transnatsional 
korporatsiyalari amerika bozoriga kirib borishi uchun katta quvvatdagi bazaga 
egadirlar. Banklarning lizing kompaniyalari faoliyatida ular texnikasini ijaraga olish 
muhim o’rin egallaydi. §arbiy iqtisodchilar hisobi bo’yicha 80-yillarning birinchi 
yarmida dunyoning 60 ta mamlakatida lizing kompaniyalari bor edi. Ular 
rivojlanayotgan mamlakatlarda operatsiyalar olib borar edilar.
Lizing har bir alohida korxonada va butun mamlakatda mashina va dastgohlar 
parkini tezda yangilashga imkon beradi. Bizning iqtisodiyotimiz uchun bu vazifani 
hal etilishi muhim ahamiyatga egadir, chunki bizda 50 foizdan ko’p asosiy ishlab 
chiqarish fondlari emirilgan. Chet el qurilish texnikasi, dastgohlarini, turli xil 
tarmoqlar uchun zarur bo’lgan mehnat vositalarini qo’llash O’zbekiston 
Respublikasidagi korxonalar iqtisodiy va moliyaviy axvolini yaxshilaydi. Shu bilan 
bir vaqtda eksport uchun ham mahsulotimiz bir qismini jo’natish ham muhim 
iqtisodiy ahamiyatga egadir. 

---

141