E. A. Abdalina, R. J. Hoshimova

Predlog va olmoshlarni jumla oxirida so’z birikmasi bo’lib o’qilishiga ahamiyat bering:
Predlog alohida qattiqroq aytilishi kerak. Butun jumlani aytishdan avval [ә,va:z,әnit] qismini mashq qiling. Predlogni alohida qattiqroq ayting. Beshinchi jumlada on the shelf so’z birikmasida [n] tovushidan keyin tish oralig’i [р] tovushi kelgani uchun, tilingizni uchini yuqori tishlaringizga qo’yib [n] tovushini talaffuz qilgandek ayting.
Agar keyingi so’z unli harf bilan boshlansa, there is da [r] ni talaffuz etish kerak.
1,4-mashklarni yakka-yakka tartibda tekshiriladi. Talabalarning daftarida topshirilmagan vazifalar belgilanadi. Qolgan vaqt davomida 5 va 6, 7-mashqlarni diktordan so’ng qaytariladi.


Qaytaring:
To’rttala tur bo’g’inda unlilarning o’qilish qoidasi;

Tur bo’g’in- lari	I	II	III	IV
	Unlilarning alfavitdek o’qilishi	Unlilarning qisqa o’qilishi	Unlilarning cho’ziq o’qilishi	Unlilarning diftongli o’qilishi
Harf	Unli+undosh+o’qilmaydigan "e" ("r" bo’lmaydi)	Unli+un-dosh+("g" bo’lmaydi), unli+un-dosh+undosh	Unli+ "r"+undosh	Unli +"r"+ o’qilmaydigan "e"

a	[ei] ,hate ,late	[ж] ,hat ,fat	[a:] ,hard ,far	[eә] ,hare ,fare
o	[ou] hope ,no	[ә] ,hot	[ә :] for ,horn	[ә:] ,more
u	[ju:] ,mule ,tune	[a] ,hut ,cut	[ә:] ,hurt fur	[juә] ,cure ,pure
e	[i:] ,he ,Pete	[e] ,pen	[ә:] 'her	[iә] ,here
i, y	[ai] ,like ,type	[i] ,kiss ,hymn	[ә:] 'sir ,myrtle	[aiә] ,hire ,tyre

Quyidagi jadvalda berilgan "a" harfining boshqa unlilar va undoshlar birikmasida o’qilishini o’qituvchi birgaligida tahlil qiling va o’qing.

Unli "a" harfini boshqa unlilar va

undoshlar birikmasida o’qilishi

Harflar	O’qilishi	O’qituvchi birgaligida ishlash uchun misollar
ai ay	[ei]	,main (asosiy), ,chain (zanjir), qoidadan tashqari: [e], said (aytgan), day (kun), ,say (aytmoq), ,way (yo’l).
A+bl	[ei]	,table (stol), ,cable (kabel).
-nce -nt A+ -st -sk -ss -th	[a:]	,dance (o’ynamoq), ,France (Farangiston) ,plant (o’simlik), ,can’t (qila olmaslik). ,past (o’tgan), ,fast (tez). ,ask (so’ramok). ,class (sinf) , grass (o’t). ,bath (vanna), , path (yo’l).
au aw	[ә:]	,author (muallif), ,August (avgust). ,saw (ko’rgan), ,law (qonun).
II A+lt lk	[ә:]	,all (hamma), fall (yiqilmoq), tall (baland), ,salt (tuz). ,walk (sayr etmok), talk (gaplashmoq).
Wa+r	[ә:]	,warm (iliq), ,war (urush), ,warn (ogohlantirmoq)
Qua+r	[ә:]	,quarter, [kwә:tә](chorak)
wa-	[ә:]	,was (bo’lgan), ,want (xohlamoq), ,watch (soat).

Grammatika
Maxsus savolniig tuzilishi
Maxsus savol gapning biror bo’lagiga tegishli bo’ladi; what - nima, qanday, when — qachon, where — qaerda, how — qanday, how many (much) — qancha, why — nimaga va boshqa so’roq so’zdar bilan boshlanadi. Bunday so’roq gaplarning javobi to’liq bo’ladi va so’z tartibi darak gapdagidek bo’lishi kerak.
Where do you study? I study at the University


There is, there are konstruktsiyalari
Bunday konstruktsiyalar biror kim yoki biror nimani qaerdadir bor yoki yo’qligini ko’rsatish uchun ishlatiladi.
Ingliz tilidagi bunday gaplarni tarjima qilganda gap oxiri-dan, ya’ni o’rin holidan boshlash kerak.
There is a lamp on the table Stolda lampa bor.
Theege is, there age konstruktsiyalaridagi fe’l har xil zamon formalari va modal fe’llar bilan ishlatilishi mumkin.
Bir nechta narsa, predmetlarni tasvirlaganda gapdagi birinchi ega qaysi sonda ishlatilsa, kesim h’am o’sha sonda ishlatiladi.
There is a book and a lot of pens on the table — Stol ustida kitob va ko’p ruchkalar bor.
There is, there age konstruktsiyali
gaplarda so’z tartibi.

Bo’lishli gap So’roq gap Bo’lishsiz gap

There is a pen in Is there a pen in There is no pen in the box the box? the box

Quyidagi gaplarni tarjima qiling:

There are a lot of wide rivers in Europe.

There are eleven new words in the text. There is a bridge across the river. There are five apples on our table. There is a railway near our city. There are two ships in the mouth of the river. There are twelve sheets in the child's notebook.
(There is, there are on npezuiorii konstruktsiyalari haqida to’liq ma’lumot darslikning asosiy kursida berilgan).

On, at, of predloglari

Ushbu darsda qo’llangan ayrim predloglarni ko’rib chiqamiz.

a) on predlogi ko’pincha ustida va -ga, -da qo’shimchalar yordamida tarjima qilinadi va biror predmetni biror narsa ustiga qo’yishni yoki ustida ekanligini ko’rsatadi.

The lamp is on the table Lampa stol ustida.

(Lampa stolda).
London is on the Thames London Temzada (joylashgan).
Put the book on the table Kitobni stolga qo’y.
(Kitobni stolni ustiga qo’y).
b) at predlogi qaerda, qaerga savoliga javob bo’ladigan otlar oldidan ishlatiladi, predmetni biror narsaning yonida, ichida va -ga, -da qo’shimchalari bilan beriladi. a[ predlogi ekanligini bildiradi predlogiga qaraganda kengroqjoyni tasvirlaydi.