Diniy dunyoqarash. DIN- bu dunyoqarashning bir shaklidir, uning asosi g’ayritabiiy kuchlarning mavjudligiga ishonchdir. U olamdagi voqea va hodisalarning sabablarini ilohiy va g’ayritabiiy kuch bilan bog’lab tushuntiradi.. O’z navbatida mifologik va diniy dunyoqarashning bir-biridan farqi bor. Mifologiyada an’anaga, rivoyat qiluvchining obro’siga e’tibor kuchli bo’lsa, dinda g’ayrioddiy narsalarga e’tiqod birinchi o’rinda bo’ladi, oliy kuchlar nomidan rivoyat qiluvchi ruhoniylar obro’si esa ikkinchi darajali bo’ladi. Din- murakkab ma’naviy tuzilma bo’lib, unda e’tiqod birinchi o’ringa qo’yiladi va hamisha bilimdan ustun turadi.
Falsafiy duyoqarash. FALSAFA – bu kelib chiqishi (etimologiyasi)ga e’tibor bersak, uning yunon tilidagi tarjimasi “donolikni sevaman” ma’nosini anglatadi. Har qanday falsafa insonning dunyoga nisbatan u yoki bu munosabatini ifodalab, muayyan dunyoqarashni shakllantiradi. Falsafaga berilgan eng oddiy va dastlabki tariflar: falsafa – bu dunyoqarashyoki boshqa aytganda, falsafaning mavzusi –“ dunyo –inson” tizimidir. Falsafiy dunyoqarash mifologik va diniy dunyoqarashdan aql va bilimga tayanishi bilan tubdan farq qiladi.
Umuman olganda, dunyoqarash tushunchasi juda keng qamrovlidir. Har bir jabha, har bir sohada dunyoqarashning kengligi, uni yangi innovatsion bilimlar bilan boyiganligi yoki aksincha ekanligini ko’rishimiz mumkin. Xususan, aynan mening kasbimda dunyoqarash tushunchasi, umumlashtirib aytganda, falsafa fanining o’rni nihoyatda beqiyosdir. Aynan bilim berish jarayonida ushbu tushunchalarning asl mohiyati hamda jamiyatda insonlar bilan bevosita muloqot chegaralari kabi muhim omillarini bilish va yetkazib berish hozirgi kunda dolzarbligini yo’qotmagan. Shu o’rinda aytish joizki, insonnning jamiyatda tutgan o’rni uning dunyoqarashi bilan belgilanadi.
Yuqorida sanab o’tilgan mifologik, diniy, falsafiy dunyoqarashlarning o’z o’rni bor. Falsafiy dunyoqarash aql va bilimlarga tayanilganligi uchun ham bugungi hayotimizda ahamiyatlidir. Kasbim doirasida men aynan falsafiy dunyoqarashdan ko’proq foydalanaman. Chunki falsafiy dunyoqarash tufayli fanda ijtimoiy borliqning barcha jihatlari aks etadi. Falsafiy dunyoqarash o’zining nazariy asoslanganligi va puxta ishlangani bilan ham ajralib turadi. Shu ma’noda u boshqa fan yoki faoliyat sohasi uchun umumiy uslub vazifasini ham bajaradi.
Bugungi globallashuv davrida fan-madaniyat va turli sohalar rivojlanib borayotgan bir paytda, ayrim kamchilik va kemtik holatlar ham kuzatilmoqda. Masalan, bunga oddiy misol ommaviy madaniyatdir. Shu va ko’plab salbiy holatlar kuzatilmasligi uchun masalaga to’g’ri yondashmoq kerak. Bu paytda bizga
Do'stlaringiz bilan baham: |