Dunyoning shakllanishi va rivojlanishining deyarli ikki asrida

Kirish.
Inqiroz muqarrar va davriy hodisadir, ammo bu uni yanada yoqimli qilmaydi. Sarmoyadorlarning ko'pchiligi uchun bozorda turli xil vositalarga qaramasdan, inqiroz davrida pul ishlash mumkin emas. Va bu mutlaqo tushunarli, chunki standart investitsiya portfeli har doim ko'proq yoki bilan bozor o'sishiga qaratilgan kamroq daraja xavf. Aksariyat xedj-fondlar bozor tendentsiyasiga amal qiladi - amaliyot shuni ko'rsatadiki, inqiroz davrida bunday mablag'lar odatda bozorning tez o'sishida sezilarli ortda qolishni ko'rsatib, qisqarishni biroz yumshatadi. Shu sababli, aktivlarning bir qismini nolga teng yoki undan ham yaxshiroq - foydali bozor uchun salbiy ko'rsatadigan vositalarda saqlash yomon fikrga o'xshamaydi, ayniqsa bozor pessimizmi davrida. Ushbu maqolada men portfelning himoya komponenti mavzusini qisqacha eslayman va biroz chuqurlashtiraman, bu pasayishlarni yumshatadi va ma'lum sharoitlarda uzoq muddatda umumiy daromadni oshirishi mumkin.

Dunyoning shakllanishi va rivojlanishining deyarli ikki asrida sanoat jamiyati ko'pgina mamlakatlar iqtisodiyotida inqirozlar yuz berdi, bu davrda ishlab chiqarishning qisqarishi, bozorda sotilmagan tovarlarning to'planishi, narxlarning tushishi, o'zaro hisob-kitob tizimining qulashi, bank tizimlarining tanazzulga uchrashi, sanoatning vayron bo'lishi sodir bo'ldi. va savdo firmalari, ishsizlikning keskin sakrashi.
Ixtisoslashgan adabiyotlarda iqtisodiy inqiroz tovarlar va xizmatlarga bo'lgan talab va taklif o'rtasidagi nomutanosiblik sifatida tavsiflanadi.
Inqirozlar insoniyat jamiyatining butun tarixiga hamroh bo'ladi. Avvaliga ular qishloq xo'jaligi mahsulotlarini kam ishlab chiqarish inqirozi sifatida, 19-asrning o'rtalaridan boshlab sanoat ishlab chiqarishi va samarali talab o'rtasidagi nomutanosiblik sifatida namoyon bo'ldi.
20-asrgacha iqtisodiy inqirozlar bir, ikki yoki uchta davlat bilan chegaralangan bo'lsa, keyin xalqaro tus ola boshladi. So'nggi o'n yilliklarda jahon hamjamiyati global inqirozlarning oldini olish mexanizmlarini yaratganiga qaramay (iqtisodiy jarayonlarni davlat tomonidan tartibga solishni kuchaytirish, xalqaro moliya institutlari, monitoring va h.k.), jahon iqtisodiy kataklizmlari tarixi guvohlik berishicha, ularni aniq bashorat qilish mumkin emas, balki ulardan qochish ham mumkin emas. Yevroosiyo va Amerikada qariyb ikki asr davomida iqtisodiy inqirozlar taxminan 20 marta sodir bo‘lgan.
Jahonda vujudga kelgan vaziyat ilgarigi biror inqirozga o‘xshamaydi. Ishonch inqirozi, bank inqirozi, moliyaviy inqiroz, talab inqirozlari bo‘lishi mumkin. Hozirgisida barchasi mujassam. Hozirgisida talab bor narsani ham ololmasligimiz mumkin.
H ozirgi davrgacha misol sifatida ko‗rsatiladigan mashhur og‗ir
moliyaviy inqirozlar AQSHdan tashqarida sodir bo‗lgan edi. Xususan rivojlanayotgan davlatlar juda xam kuchsiz bo‗lib, 1990- yillarda kambag‗allikni yo‗qotish va tezkor iqtisodiy o‗sishni ta‘minlash umidida o‗z moliyaviy bozorlarinitashqi dunyoga ochib berishdi. Aksincha, AQSHda sodir bo‗lgan Buyuk Depressiyaning salbiy ta‘siri natijasidaushbu millatlarning ko‗pchiligi moliyaviy inqirozni boshdan kechirdi.
1994-yilda boshlangan Meksika inqirozi, 1997-yilning iyulida boshlangan SHarqiy Osiyo inqirozi va 2001 -yilda boshlangan Argentina inqirozi eng og‗ir moliyaviy inqirozlar hisoblanishadi. Rivojlanayotgan davlatlar, xususan Meksika, SHarqiy Osiyo mamlakatlaridan Tailand, Malayziya, Indoneziya, Filippin va Janubiy Koreyada juda yuqori o‗sish suratlari ta‘minlanayotgan sharoitdaiqtisodiy faoliyatning keskin pasayishini sodir bo‗lishiiqtisodchilar uchun turli jumboqlarni keltirib chiqardi.

Rivojlanayotgan davlatlarda moliyaviy inqirozlarning dinamikasi

Rivojlanayotgan davlatlarda moliyaviy inqirozning dinamikasi bozor iqtisodiyoti rivojlanishining dastlabki bosqichlaridagi iqtisodiy tuzumlar xisoblanib, dunyoning boshqa davlatlaridan tovarlar, xizmatlar va kapital oqimini liberallashtirishga erishishgandir. Qaysidir jihatdan ushbu davlatlarning mazkur iqtisodiy siyosati rivojlangan mamlakatlar, jumladan AQSHning tovalar,


¹⁴⁸ Frederic S.Mishkin. The economics of money, banking and financial markets. Pearson Education Limited pp. 2013. pp. 227-242
xizmatlar, va kapital oqimiga nisbatan erkinliklar berish siyosatiga o‗xshasada biroq ayrim muhim jihatlari bilan farqlanadi.1rasm biz ushbu bo‗limda tadqiq qilayotganrivojlanayotgan davlatlarda moliyaviy inqiroz sodir bo‗lishiga oid hodisalarni natijasi va bosqichlarini tasvirlaydi.

Birinchi bosqich. Moliyaviy inqirozlarning boshlanishi.

Rivojlangan davlatlarda moliyaviy inqiroz bir nechta omillar hisobiga sodir bo‗lgan. Ammo rivojlanayotgan davlatlarda moliyaviy inqiroz ikkita asosiy yo‗lda rivojlanib borgan: moliyaviyliberallashuv va globallashuvni noto‗g‗ri boshqarilishi yoki kuchli fiskal dizbalans.(3-rasm)