Дунё океани деб нимага айтилади?

Сапропел кўп миқдорда органик моддаларга эга бўлган ил. Унинг асосий қисми сувўтлари, турли ҳайвонларнинг (микроорганизмлар, ҳашаротлар) ва ўсимликларнинг детритларидан таркиб топган. Уларда ҳар доим терриген қўшимчалар ва янгидан ҳосил бўлган минераллар учрайди. Умуман у қора рангли, юмшоқ ва ёғли биржинсли ёки микроқатламли бўлиб, 60-70% гача турли углеродли органик моддалардан таркиб топган бўлади. Сапропел ботқоқликларда ва кўлларда сувўтларининг кўмилиб кетиши ва ҳавосиз муҳитда парчаланиши (чириши) натижасида ҳосил бўлади. Сапропел ўғит сифатида ва медицинада (даволовчи балчиқ) ишлатилади.

85. 
    Ёнувчи сланецларнинг оддий сланецлардан фарқи нимада?
    

Bu savolga javob faqat yonuvchi salaneslar haqida yozilgan
Ёнувчи сланецлар гилли ёки оҳакли, отдатда юпқа қатламли қўнғир-кулранг, яшилсимон-кулранг жинслар бўлиб, уларнинг таркибида органик моддалар миқдори 20% дан 60% гача бўлади. Органик моддалар чириши жараёнида ва кейинги ўзгаришларида сапропелли коллоид массага айланган сувўтлари ва планктон ҳайвонларнинг қолдиқларидан иборат. Демак, ёнувчи сланецлар кулли сапропелитлардир. Улар гугурт ёрдамида осон алангаланади, қурумли аланга бериб ёнади ва ундан куйдирилган резина ҳиди келади. Сланецлардан қуруқ ҳайдаш йўли билан органик моддалар олинади. Уларда 60-80% углерод, 10% гача водород бўлади. Нефт битумлари шимилган ёнувчи сланецлар ҳам учрайди. Нефт қаторидаги битумлар сланецлардан органик эритувчилар ёрдамида осон ажратиб олинади. Бундай сланецлар амалий аҳамиятга эга. Ёнувчи сланецлар чучук кўлларда, лагуна ва денгиз шароитларида ҳосил бўлади. Уларнинг конлари Волгабўйида, Печора ҳавзасида (юқори юра), Болтиқбўйида (палеозой), Ўрта Осиёда (палеоген) учрайди. Ёнувчи сланецлар минерал ёқилғи сифатида ишлатилади.

86. 
    Кўмир ва унинг қандай турлари ажратилади?
    

Келиб чиқиши бўйича дарахтсимон ўсимликлар қолдиқларидан ҳосил бўлган гумусли кўмир, дарахтсимон ўсимликларнинг уруғлари, кутикулалари, пробкаси, қобиғи ва бошқа смолали қисмларидан иборат липитобиолитлар ва сувўтларидан келиб чиққан сопропелитли турларга бўлинади. Кўмирлар метаморфизм даражасига қараб қўнғир ва тош кўмирларга бўлинади.

87.