Dori vositalarining sanoat texnologiyasi

Aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish –favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish choralari, usullari, vositalari tizimi, sa’y harakatlari majmui.
Favqulodda vaziyatlarni oldini olish – oldindan o‘tkazilib, favqulodda vaziyatlar ro‘y berishi xavfini imkon qadar kamaytirishga, bunday vaziyatlar ro‘y berganda esa odamlar sog‘lig‘ini saqlash, atrof tabiiy muhitga etkaziladigan zarar va moddiy talofatlar miqdorini kamaytirishga qaratilgan tadbirlar majmui.
Favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish – favqulodda vaziyatlar sodir bo‘lganda o‘tkazilib, odamlar hayoti va sog‘lig‘ini saqlash, atrof tabiiy muhitga etkaziladigan zarar va moddiy talofatlar miqdorini kamaytirishga, shuningdek favqulodda vaziyatlar sodir bo‘lgan zonalarni xalqaga olib, xavfli omillar ta’sirini tugatishga qaratilgan avariya-qutqaruv ishlari va kechiktirib bo‘lmaydigan boshqa ishlar majmui. Favqulodda vaziyatlar sharoitlarida hayotiy faoliyat xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha vazifalarni muvaffaqiyatli hal qilish uchun ularning yuzaga kelish sabablarini, shuningdek inson va uning turmush tarziga ta’sirini bilish zarur.

Talabalarni bilimini tekshirish uchun savollar:

1. 
   Xayot faoliyati xavfsizligi fanining ahamiyati va vazifalari.
   
2. 
   Xayot faoliyati xavfsizligi fanining ahamiyatida qaysi PF va konunlarni bilasiz.
   
3. 
   Xavf to‘g‘risida tushuncha bering. Ishlab chiqarishdagi xavfli va zararli omillar.
   
4. 
   Faoliyat nimani anglatadi.
   
5. 
   Xavfsizlik sistemasini tushuntirib bering.
   
6. 
   Xavfsizlikni ta’minlash yo‘llari.
   
7. 
   Xavfsizlikni taminlovchi prinsiplar.
   
8. 
   Xavfsizlikni ta’minlash uslublari.
   
9. 
   Xayot faoliyati xavfsizligining ergonomik asoslari. Ergonomika xakida tushuncha.
   

MAVZU BO‘YICHA TEST SAVOLLARI
1. Favqulodda vaziyatlar tavsifiga ko‘ra:
a) tabiiy, texnogen va ijtimoiy tusdagi favqulodda vaziyatlarga bo‘linadi;
b) texnogen va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlarga bo‘linadi;
v) tabiiy, texnogen va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlarga bo‘linadi;
g) a va b javoblari to‘g‘ri.
2. Favqulodda vaziyatlar xavfning tarqalish tezligiga ko‘ra:
a) tasodifiy, shiddatli favqulodda vaziyatlarga bo‘linadi;
b) mu’tadil va ravon favqulodda vaziyatlarga bo‘linadi;
v) tasodifiy, shiddatli, mo‘‘tadil va ravon favqulodda vaziyatlarga bo‘linadi;
g) o‘rtacha, shiddatli va ravon favqulodda vaziyatlarga bo‘linadi.
3. Qo‘yidagilardan qay biri hodimlarda havfli ishlab chiqarish omillarini keltirib chiqaradi:
a) kasb kasalliklari;
b) ishlab chiqarishda jarohatlanish;
v) respirator kasalliklari;
g) ichki kasalliklar
4. Tabiatda codir bo‘ladigan favqulotdagi vaziyatlarda odamlar qanday hato xarakatlarga yo‘l qo‘yadilar?
a) texnogen;
b) antropogen;
v) tabiiy ofatlar;
g) ijtimoiy;
5. Quyida sanalgan omillardan zararli ishlab chiqarish omillarini tanlang:
a) elektr toki, yong‘in;
b) portlash xavfi bo‘lgan asbob-uskuna;
v) yomon mikroiqlim, shovqinning balandligi, xira yoritilish;
g) aylanuvchi va harakatlanuvchi mexanizmlar.
6. Quyida keltirilgan javobgarlik turlaridan tanlang, ulardan qaysi biri mehnatni muxofaza qilish va xavfsizlik texnikasi qonunlarni buzgan paytda qo‘llaniladi:
a) intizomiy, ma’muriy, moddiy, jinoiy;
b) ma’naviy, ma’muriy;
v) ahloqiy, moddiy;
g) ma’muriy, jinoiy.
7. Mexnatni muxofaza qilish bo‘yicha maxsus davlat nazorati tashkilotlariga quyidagilardan qaysi biri kiradi:
a) kasaba uyushmalarining texnik nazorati;
b) O‘zR ning sanoatda xavfsiz ish olib borish va jamoat nazorati;
v) yong‘inga qarshi kurash nazorati, sanitariya nazorati, energetika nazorati;
g) a, b, v javoblari.
8. Xavf to‘g‘risida tushuncha-
a) xavf - xayot faoliyati xavfsizligining asosiy tushunchalaridan biri bo‘lib, inson faoliyati davrida uning sog‘ligiga bevosita yoki bilvosita zarar keltiruvchi, ya’ni ko‘ngilsiz okibatlarga olib keluvchi xolat, jarayon, ob’ekt va vositalardir
b) xavf - xayot faoliyati xavfsizligining asosiy tushunchadir
v) xavf- inson faoliyati davrida uning sog‘lig‘iga bevosita zarar keltiradi
g) xavf-ko‘ngilsiz oqibatlarga olib keluvchi xolat
9. Xavfning taksonomiyasi-
a) xavfning taksonomiyasi - bu uning kelib chiqishi tabiati turi, oqibatlari, tuzilishi insonga ta’sir etish xarakteri va shunga o‘xshash belgilari asosida tasniflanishi bir sistemaga keltirilishidir.
b) «Taksonomiya» murakkab hodisalar jarayonlar tushunchasi
v) tushunchalar va ob’ektlarning tasniflanishi
g) barcha javoblar to‘g‘ri
10. Xavfning nomenklaturasi-
a) nomenklatura - ma’lum bir belgilariga ko‘ra tartibga solingan, sistemalashtirilgan nomlar, terminlar ruyxatidir.
b) lug‘at
v) ilova
g) alfavit