“Дори воситалари сифатини аниқлашда қўлланиладиган

Моддаларнинг нур ютиши ва нур ўтказишининг характери ва қиймати текширилувчи модданинг табиатига ва эритмадаги концентрациясига боғлиқ бўлади.

• Моддаларнинг нур ютиши ва нур ўтказишининг характери ва қиймати текширилувчи модданинг табиатига ва эритмадаги концентрациясига боғлиқ бўлади.
• Маълум тўлқин узунлигида мураккаб модда эритмасини нур ютиши унинг кимёвий тузилишига боғлиқдир, унда ташқи электрон орбиталларини кимёвий боғларни ҳосил қилишига асосланган.
• Модда эритмаларининг маълум спектрда нур ютиши модда молекуласида аниқ атомларнинг мавжудлигига боғлиқдир.

Ранг ҳосил қилувчи гурух моддаларини нур ютиши кўзга кўринадиган спектр оралиғида бўлиб, уларни хромаформлар деб юритилади. Қуйидаги жадвалда хромафор ҳосил қулувчи гурух, уларни нур ютиш оралиғи ва шу гурухга тўғри келадиган юқори нур этиш оралиғи тўғрисида маълумотлар келтирилган.

• Ранг ҳосил қилувчи гурух моддаларини нур ютиши кўзга кўринадиган спектр оралиғида бўлиб, уларни хромаформлар деб юритилади. Қуйидаги жадвалда хромафор ҳосил қулувчи гурух, уларни нур ютиш оралиғи ва шу гурухга тўғри келадиган юқори нур этиш оралиғи тўғрисида маълумотлар келтирилган.

Нур ютишни характерловчи асосий қийматлари

• Агар модда эритмаси Jo интенсивликда ёруғлик (нур тўплами) ўтказилса, нур эритма қатламидан ўтгандан кейин унинг интенсивлиги Jt гача камаяди. Буларнинг нисбати ёруғлик ўтказишнинг (ютишни) характерлайди.

• Ёруғлик ўтказиш қиймати (Т) 0 дан 1 гача ўзгариши мумкин. Баъзи холларда бу қиймат процентларда ифодаланади. Агар Т қиймат катталигини 1 см қатлам қалингига тавсия этилса, бу қийматни нур ютиш коэффиценти дейилади. Моддаларнинг нур ютиш қийматини оптик зичлик D билан ифодалаш мумкин.

• Jo
• D = - lgT D= lg -------
• Jt

• D қийматлари турли мусбат қиймат бўлиб, О дан  гача бўлиши мумкин. Лекин замонавий асбоблар оптик зичлик қийматини 3-4 гача аниқлаш имконини беради.