Dori turlari texnologiyasi kafedrasi farmatsevtik texnologiya

Gidrofil - lipofil balansi 
Xar qanday emulgator samaradorligini ta’riflaydigan maxsus birlik GLB deb - ikki bir-
biriga qarama-qarshi gidrofil va gidrofob molekulalar nisbatiga aytiladi. 
Xozirgi vaqtda moddalar molekulalarining tuzilishi yoki fizik-kimyoviy xossasiga qarab 
GLB ahamiyatini aniqlovchi nazariya yo’k. SHuning uchun 1949 yilda Griffin tomonidan taklif 
etilgan yarim empirik sistema qo’llaniladi. Bu Griffin soni deb atalib, sirt-faol moddalarning 
qaysi molekulalaridan tuzilganligini aniqlaydi, shu alohida guruhlarni suv bilan birikib 
kirishishini shartli son darajasiga ko’taradi. har xil sirt-faol moddalarning GLB soni, 
molekuladagi guruhlarni son yigindisi kerakli formula bo’yicha hisoblanadi yoki tajriba orqali 
aniqlanadi. 
Sirt-faol moddalarning molekulasida gidrofob qismga nisbatan gidrofil qism qancha ko’p 
bo’lsa, GLB soni shuncha yuqori bo’ladi. GLB soni hamma tabiatda uchraydigan sirt-faol 
moddalar uchun ko’rsatkichi 1 dan 40 gacha bo’lish mumkin. 10 soni faol moddaning lipofil va 
gidrofil moddalarning o’rtasidagi chegara hisoblanadi. Emulgator yog’da erisa suvning moydagi 
emulsiyasini hosil qiladi. Bunda GLB soni 10 dan past bo’ladi. GLB soni qancha yuqori bo’lsa, 
bunday emulgator moyning suvdagi emulsiyasini hosil kilishga moyil bo’ladi. GLB ko’rsatkichi 
asosan emulgatorlarni tanlashda xizmat qiladi va sirt-faol modda GLB ci — 1-3 bo’lsa,ko’pik 
so’ndiruvchi, 3 dan 6 gacha suvni yog’dagi emulgatori, 7-8 yuvuvchi moddalar, 8-13 gacha 

---

moyning suvdagi emulsiyasini hosil qiluvchi emulgatorlar, 13-15 detergent, 15 dan yuqori 
bo’lsa, solyubilizator eruvchanlikni oshiruvchi moddalar sifatida ishlatilishga tavsiya etiladi. 
9-jadval 
Ba’zi gidrofob suyuqliklarni emulgirlashga kerak bo’ladigan emulgatorlarning GLB 
ko’rsatkichi
24