Дори моддалари миқдорини аниқлаш усуллари

Давлат фармакопеясидаги дори моддалари миқдорини аниқлащда ишлатиладиган усулларни қуйидаги тўрта катта гуруҳга бўлиш мумкин:

• Давлат фармакопеясидаги дори моддалари миқдорини аниқлащда ишлатиладиган усулларни қуйидаги тўрта катта гуруҳга бўлиш мумкин:
• Кимёвий усуллар;
• Физикавий усуллар;
• Физикавий-кимёвий усуллар;
• Биологик усуллар.

Кимёвий усул фармацевтика таҳлилида кенг таркалган бўлиб, ҳозирги вақтда дори моддаларининг миқдорини аниқлашда қўлланадтган усулларнинг аксарият кўпчилик қисмини ташқил қилади. Кимёвий усул ўз навбатида қуйидаги тўртта асосий гуруҳга, яъни гравиметрик (тортма), титриметрик (ҳажмий), газометрик ва элемент миқдорий таҳлилларга бўлинади.

• Кимёвий усул фармацевтика таҳлилида кенг таркалган бўлиб, ҳозирги вақтда дори моддаларининг миқдорини аниқлашда қўлланадтган усулларнинг аксарият кўпчилик қисмини ташқил қилади. Кимёвий усул ўз навбатида қуйидаги тўртта асосий гуруҳга, яъни гравиметрик (тортма), титриметрик (ҳажмий), газометрик ва элемент миқдорий таҳлилларга бўлинади.

ГРАВИМЕТРИК (ТОРТМА) УСУЛ

• Бу усулнинг моҳияти, текширилувчи моддани, унинг эритмасидан тегишли реактив таъсирида чўкмага ўтказиб, сўнгра уни ажратиб олиш, ювиш ва доимий оғирликкача қуритиб, тортиш ҳамда чиққан масса оғирлиги асосида миқдорини аниқлашдир.
• Гравиметрик усул ўзининг бирмунча тўғри ва аниқ натижа бериши билан бошқа усуллардан фарқлансада, аммо таҳлилни амалга ошириш жараёни кўп вақт ва меҳнат талаб қилади. Шунинг учун ҳам, фармацевтика таҳлилида ундан кам фойдаланилади.

• Давлат фармакопеяси ушбу усулни хининнинг тузлари, бигумал, тиопентал-натрий, тиамин бромид, бензилпенициллин, прогестерон каби препаратлар миқдорини аниқлашда тавсия қилади.

Хинин тузлари ва бигумални гравиметрик усул бўйича аниқлашда, уларнинг эритмаларидан натрий гидроксид эритмаси, тиопентал-натрийни эса унинг эритмасидан хлорид кислота таъсирида асос ҳолида чўктириб аниқланади.